Έφθασε ακόμη και ο ECONOMIST ή οι F.T. να εκδηλώνουν ένα είδος ανήσυχης απορίας για το πώς/πόσο οι χρηματιστηριακές εξελίξεις, διεθνώς, έχουν εντελώς αποσυνδεθεί/decoupled από τη βαθύτερη ύφεση που γνωρίζουν οι οικονομίες στο διάβα του κορωνοϊού.
Μπορεί στις ΗΠΑ το β’ 3μηνο να είχε καταγραφεί υποχώρηση κατά ένα ζαλιστικό 31,7% (βέβαια με αναπήδηση εν συνεχεία όσο χαλάρωναν, έστω και ασύντακτα, τα lock-down), μπορεί στην Ευρωζώνη η καλύτερη επίδοση να ήταν της Γερμανίας με -10,1%, η χειρότερη της Ισπανίας με -18,5%, ή πάλιν εκτός Ε.Ε. εκείνη της M. Βρετανίας με -20,4%. όμως την ίδια στιγμή, μετά το σοκ των μηνών που προηγήθηκαν, ο Αύγουστος ήταν ο καλύτερος 25ετίας για τους δείκτες Dow Jones και S&P 500, ο Nasdaq των τεχνολογικών εταιρειών κέρδισε 10% μέσα στον ίδιο μήνα.
Στην Ευρώπη που παραδοσιακά είναι λιγότερο εύκολη στους ενθουσιασμούς, το υψηλότερο σημείο στα Χρηματιστήρια (Euronext, LSE, Deutsche Boerse) πιάστηκε μετά τις αποφάσεις της Κορυφής του Ιουλίου για τη μέσω Ταμείου Ανάκαμψης συγκροτημένη απάντηση της Ε.Ε. στην πρόκληση του κορωνοϊού. Λες και πραγματική οικονομία και Χρηματιστήρια να είναι σε άλλο πλανήτη…
Η αλήθεια είναι ότι η υπερ-χαλαρή νομισματική πολιτική που εφαρμόζεται απ’ όλες τις Κεντρικές Τράπεζες στην Covid-19 εποχή, μαζί και με τη δημοσιονομική χαλάρωση που παντού αποφασίστηκε, δημιούργησαν ένα στρώμα στήριξης χωρίς προηγούμενο – άνω των 10 τρισ. δολάρια κινητοποιήθηκαν διεθνώς (ας θυμηθούμε ότι το παγκόσμιο ΑΕΠ ήταν κάπου στα 88 τρισ. δολάρια προτού αρχίσουν οι προβλέψεις για επίπτωση του Covid-19. το σύνολο των διεθνών εμπορικών συναλλαγών περίπου 19 δισ. δολάρια).
Η αλήθεια είναι επίσης ότι απογείωση γνώρισαν οι μετοχές των τεχνολογικών εταιρειών – η Apple ξεπέρασε σε συνολική κεφαλαιοποίηση τα 2 τρισ. δολάρια (+75% η τιμή της μετοχής της μέσα στη χρονιά), η Tesla που δεν έχει καν γράψει κέρδη αλλά βρίσκεται στην αιχμή της ηλεκτροκίνησης έχει κεφαλαιοποίηση 465 δισ. δολαρίων (με άνοδο σχεδόν 500%) – αυτά δε τη στιγμή που η κραταιά General Motors βρίσκεται μόλις στα 42,6 δισ. δολαρίων, η δε ExxonMobil «βγαίνει» από τον δείκτη Dow Jones σημαίνοντας κάτι σαν αρχή τέλους για τον πετρελαϊκό κλάδο.
Οι μετοχές Apple (στα 500 δολάρια) και Tesla (στα 2.000) μόλις ολοκλήρωσαν split, σηματοδοτώντας μιαν επιστροφή στην ατμόσφαιρα πάρτι της εποχής των dotcoms, καθώς η επιδίωξη να προσελκύσουν ζήτηση μικρομετόχων πετυχαίνει απογείωση των τιμών τους.
Βλέποντας αυτού του είδους τον αποσυσχετισμό των πραγματικών οικονομιών από την κίνηση στις κεφαλαιαγορές, έχει αρχίσει (δειλά) μια συζήτηση για το τι μπορεί να σημαίνει και πού να οδηγεί η εξέλιξη αυτή. Οι φόβοι, πάντως, για πληθωριστική ολίσθηση -πόσο μάλλον έκρηξη- μέσα από τη διαδικασία μαζικής παροχής ρευστότητας στις οικονομίες δεν δείχνουν να λαμβάνουν υπόσταση.
Το αντίθετο μάλιστα: στην πρόσφατη συζήτηση επί της προοπτικής νομισματικής πολιτικής της Fed διαψευδόταν από τον Τζερόμ Πάουελ πρόθεση αύξησης-δείκτη των επιτοκίων όσο θα «σφίγγει» η αγορά εργασίας, ενώ και από την ΕΚΤ η Κριστίν Λαγκάρντ δείχνει προς διατήρηση των αντισυμβατικών μέτρων νομισματικής πολιτικής μέχρι και μετά το 2021.
Τα σημάδια δε που εκπέμπονται προς το διεθνές τραπεζικό σύστημα είναι ότι θα χρειαστεί να συμβιβαστεί/accommodate τον πελώριο δανεισμό που βρίσκεται υπό εξέλιξη και το χρέος που θα διαμορφωθεί (ήδη στο ξεκίνημα της κρίσης του κορωνοϊού βρισκόμασταν κατά το IIF -γνώριμό μας από την εποχή του Ελληνικού PSI!- στα 258 τρισ. δολαρίων, με έκδοση κάτι σαν 12,5 τρισ. σε νέο χρέος, το 60% από κράτη), με υπαινιγμό ότι κάποιας μορφής «αποστείρωση» θα χρειαστεί μετατρέποντας σε perpetual ένα μέρος πάντως του χρέους Covid-19.
Βέβαια, τίποτε δεν είναι απλό στα θέματα αυτά, που εύκολα καταλήγουν σε υπεραπλούστευση – απόδειξη πώς η Modern Monetary Theory από απλώς ετερόδοξη προσέγγιση των Οικονομικών στιγμές-στιγμές ξεφεύγει πλέον στη δημόσια συζήτηση σε περίπου συνωμοσιολογική ανάγνωση, και πώς η ανάκληση από την εφεδρεία του Murray Rothbard (των ελευθεριακών οικονομολόγων, μετά την Αυστριακή Σχολή/v.d.Mises) καταλήγει να επικοινωνεί με τη μαρξιανή κοινωνιολογική ανάλυση του χρήματος ως συμβολικής/σημειολογικής αξίας του Baudrillad.
Το τι θα σημαίνει πλέον για τον καθένα το χρήμα -μη χάνουμε από τον ορίζοντά μας το πώς η ίδια η πανδημία αξιοποιείται για γενίκευση της χρήσης ψηφιακού χρήματος- το πώς ροπή προς κατανάλωση, αποταμίευση (αναγκαστική: είδαμε την αύξηση των καταθέσεων) και απόφαση επένδυσης επηρεάζονται αποφασιστικά, αυτό είναι κάτι που θα μείνει πίσω. Κάτι καθοριστικό για τη συνέχεια.
Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
adpapagiannidis@gmail.com
Πηγή: naftemporiki.gr