Υπό το βάρος τουπρωτογενούς ελλείμματοςπου έφτασε στο ύψος ρεκόρ του 11% του ΑΕΠ το 2020, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης κάνει δεύτερες σκέψεις για ταχύτερη απόσυρση των μέτρων στήριξης ακόμα και από τον Φεβρουάριο, προκειμένου να «ελαφρύνει» τον προϋπολογισμό και να περιορίσει τη «μαύρη τρύπα» στα κρατικά ταμεία.
Η εκτίναξη του ελλείμματος σε συνδυασμό με τον κίνδυνο βαθιάς ύφεσης και το πρώτο τρίμηνο του έτους και την αβεβαιότητα για την πορεία των εισπράξεων λόγω και της οικονομικής στενότητας νοικοκυριών και επιχειρήσεων υποχρεώνει το υπουργείο Οικονομικών σε «οικονομία δαπανών».
Σύμφωνα με πληροφορίες, τα αρμόδια στελέχη εξετάζουν τώρα «κούρεμα» του πακέτου στήριξης σε περίπτωση που υγειονομικά πετύχει το πείραμα του ανοίγματος του λιανεμπορίου και επεκταθεί και σε άλλους τομείς σταδιακά τον ερχόμενο μήνα. Με βάση το σενάριο αυτό, θα περιοριστεί δραστικά η περίμετρος των ειδικών επιδομάτων για τις αναστολές συμβάσεων εργαζομένων και η κάλυψη των αντίστοιχων ασφαλιστικών εισφορών, καθώς και των αναστολών πληρωμών για δόσεις ρυθμίσεων οι οποίες θα ισχύσουν από τον Φεβρουάριο κυρίως για τους κλάδους που θα παραμείνουν κλειστοί με κρατική εντολή.
Αρμόδια πηγή τόνιζε χαρακτηριστικά ότι, εφόσον αποκατασταθεί η ομαλή λειτουργία της εμπορικής αγοράς είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο να ακυρωθούν μέτρα στήριξης εκτός της πλήρους απαλλαγής από την καταβολή του ενοικίου του Φεβρουαρίου, όπως έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση. Η ίδια πηγή διευκρίνιζε ότι κάτι τέτοιο δεν σημαίνει ότι θα παγώσουν οι παρεμβάσεις για την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης και την επανεκκίνηση της οικονομίας, απλά θα ενεργοποιηθεί ένα νέο μοντέλο στήριξης με στοχευμένα και όχι οριζόντια μέτρα.
Ο σχεδιασμός για αλλαγές στην έκταση και τη διάρκεια του υφιστάμενου πακέτου απορρέει από την ανάγκη επίσπευσης της επαναφοράς του ελλείμματος σε πτωτική τροχιά μέσω της συμπίεσης του δημοσιονομικού κόστους. Εκτιμάται ότι, αν η αγορά είναι ανοιχτή, δεν υπάρχει λόγος για οριζόντια παράταση όλων των ενισχύσεων και τον Φεβρουάριο που θα «φορτώσουν» στον προϋπολογισμό «αχρείαστες» δαπάνες δισεκατομμυρίων ευρώ, τη στιγμή που θα πρέπει να καταβληθούν πάνω από 2,2 δισ. ευρώ για την επιστρεπτέα προκαταβολή 5 και 6 και εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για την αποζημίωση των ιδιοκτητών ακινήτων για το 80% της απώλειας από τα ενοίκια του Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου.
Σημειώνεται ότι η αναστολή συμβάσεων μαζί με τις ασφαλιστικές εισφορές έχει κόστος περίπου 1 δισ. ευρώ το μήνα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αν δεν αρθεί σε ευρεία κλίμακα το lockdown στο πρώτο τρίμηνο του έτους, θα χρειασθούν παρεμβάσεις ύψους 6,5 δισ. ευρώ, όταν συνολικά για ολόκληρο το έτος έχει υπολογισθεί ποσό 7,5 δισ. ευρώ.
Η κυβέρνηση χρησιμοποιεί ήδη το «μαξιλάρι» των ταμειακών διαθεσίμων για τις πληρωμές μισθών και συντάξεων, καθώς τα έσοδα υστερούν και δεν υπάρχουν άλλες πηγές ρευστότητας για τη στήριξη εργαζομένων και επιχειρήσεων. Στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών τόνιζε ότι μέσα στο έτος πρέπει να πληρωθούν τοκοχρεολύσια ύψους 11,5 δισ. ευρώ, επισημαίνοντας παράλληλα ότι η στάθμη της δεξαμενής των διαθεσίμων του Δημοσίου θα πρέπει να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα.
Ένας ακόμη λόγος που κάνει το υπουργείο Οικονομικών εξαιρετικά φειδωλό και προσεκτικό στην εκταμίευση κονδυλίων είναι το θολό τοπίο όσον αφορά την ένταση και την έκταση της πανδημίας και το χρόνο εξόδου από την υγειονομική κρίση, που δημιουργούν εστίες κινδύνου για την ανάκαμψη της οικονομίας και τα δημόσια οικονομικά.
Αν και το υπουργείο Οικονομικών δεν αλλάζει επί του παρόντος τουλάχιστον την εκτίμησή για ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας με ρυθμό 4,8% το 2021 αρμόδιοι παράγοντες κάνουν λόγο για βαθύτερη ύφεση, σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις, το πρώτο τρίμηνο του έτους. Είναι χαρακτηριστικό ότι τοΚΕΠΕπροβλέπει ύφεση 10,4% στο πρώτο τρίμηνο του έτους σε ετήσια βάση και ανάκαμψη 3% στο δεύτερο τρίμηνο, με αποτέλεσμα στο πρώτο εξάμηνο ο ρυθμός του ΑΕΠ να εκτιμάται ότι θα είναι αρνητικός κατά 3,7%.
Σε μια προσπάθεια να στηρίξει το πέρασμα της οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά το υπουργείο Οικονομικών προχωρά άμεσα στην κατάθεση τροπολογίας που θα ανοίξει το δρόμο για την προκήρυξη των πρώτων έργων του Ταμείου Ανάκαμψης τον Φεβρουάριο με τη χρήση εθνικών πόρων, καθώς η προκαταβολή ύψους 2,6 δισ. ευρώ από την Ευρώπη αναμένεται το καλοκαίρι.
Το κόστος της στήριξης
Στη χθεσινή του ανακοίνωση για την εκτέλεση του προϋπολογισμού το 2020, το υπουργείο Οικονομικών δίνει μια εικόνα των μέτρων στήριξης που εφαρμόσθηκαν πέρυσι, το κόστος των οποίων ξεπέρασε, συνολικά, τα 12 δισ. ευρώ. Ειδικότερα, τον προϋπολογισμό επιβάρυναν:
α) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του COVID-19 (μισθωτών και επιστημόνων) ύψους 2.202 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
β) η δαπάνη έκτακτης επιχορήγησης προς τον ΕΦΚΑ και τον ΕΟΠΥΥ για την κάλυψη υστέρησης εσόδων από τις μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές λόγω της πανδημίας, ύψους 943 και 263 εκατ. ευρώ αντίστοιχα (κατηγορία μεταβιβάσεων),
γ) η επιστρεπτέα προκαταβολή ύψους 4.551 εκατ. ευρώ (κατά το μέρος που εκτελείται από τον τακτικό προϋπολογισμό),
δ) οι έκτακτες επιχορηγήσεις προς ΟΤΑ ύψους 145 εκατ. ευρώ αποκλειστικά για μέτρα COVID-19 και
ε) τα μέτρα μέσω του ΠΔΕ όπως η δαπάνη για την αποζημίωση ειδικού σκοπού επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων ύψους 495 εκατ. ευρώ, η επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων ύψους 243 εκατ. ευρώ, η επιστρεπτέα προκαταβολή ύψους 998 εκατ. ευρώ, η δράση ΤΕΠΙΧ ΙΙ ύψους 768 εκατ. ευρώ και η σύσταση ταμείου εγγυοδοσίας επιχειρήσεων λόγω της πανδημίας του COVID-19 ύψους 1.780 εκατ. ευρώ.
businessdaily.gr
