Η δυνατότητα διάσπασης συστημικά σημαντικών τεχνολογικών επιχειρήσεων περιλαμβάνεται στο πολυαναμενόμενο νομοθετικό πακέτο για τη ρύθμιση των ψηφιακών υπηρεσιών και της ψηφιακής αγοράς που παρουσίασε, χθες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με αξιωματούχο της Επιτροπής, η επιβολή «δομικού διαχωρισμού ή εκποίησης» θα είναι «μέτρο ύστατης καταφυγής». Θα επιστρατεύεται εναντίον εταιρειών οι οποίες θα παραβιάζουν κατ’ εξακολούθησιν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις νέες ρυθμίσεις – και μόνο αν κριθεί ότι κανένα άλλο μέτρο δεν μπορεί να αποκαταστήσει τη βλάβη που προκαλούν στον ελεύθερο ανταγωνισμό.
Το πακέτο αποτελείται από δύο σχέδια νέων κανονισμών. Το Digital Services Αct (DSA) εστιάζει στη ρύθμιση του διαδικτυακού περιεχομένου και στις ευθύνες των ψηφιακών πλατφορμών για την προστασία των χρηστών από επιβλαβή ή παράνομα προϊόντα και πληροφορίες. Η αρμόδια εκτελεστική αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Μαργκρέτε Βεστάγκερ, παρομοίασε χθες το σχέδιο κανονισμού με «σύστημα φωτεινής σηματοδότησης για τον ψηφιακό κόσμο, που θα τον μετατρέψει σε έναν ασφαλή, αξιόπιστο χώρο για τους χρήστες». O συγκεκριμένος κανονισμός είναι η πρώτη νομοθετική παρέμβαση της Ε.Ε. στο ζωτικό και ραγδαία εξελισσόμενο αυτό πεδίο από την Οδηγία περί Ηλεκτρονικού Εμπορίου, που χρονολογείται από το 2000!
Το Digital Markets Act (DMA) εστιάζει στους λεγόμενους «κλειδοκράτορες» (gatekeepers) της ψηφιακής οικονομίας. Σύμφωνα με το σχέδιο κανονισμού, ως gatekeepers ορίζονται εταιρείες με δραστηριότητα σε τουλάχιστον τρία κράτη-μέλη· με ετήσιο κύκλο εργασιών τουλάχιστον 6,5 δισ. ευρώ στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο για την τελευταία τριετία ή κεφαλαιοποίηση τουλάχιστον 65 δισ. ευρώ κατά το περασμένο έτος· και τουλάχιστον 45 εκατ. μηνιαίους χρήστες και 10.000 επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν ενεργά την πλατφόρμα τους κατά το περασμένο έτος. Βασικός στόχος της συγκεκριμένης νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι η αποτροπή της συσσώρευσης μονοπωλιακής ισχύος και η προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού. Αμφότερα τα σχέδια θα πρέπει να εγκριθούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Δεν είναι ακόμα σαφές από πότε θα ισχύσουν.
Οι παραβάσεις των ρυθμίσεων των νέων κανονισμών συνεπάγονται βαριές κυρώσεις. Οι κολοσσοί του Διαδικτύου θα βρίσκονται υπό την απευθείας επίβλεψη της Κομισιόν. Οσοι εσκεμμένα επιδίδονται σε πρακτικές υπονόμευσης του ανταγωνισμού ενδέχεται να κληθούν να πληρώσουν ώς και το 10% του ετήσιου παγκόσμιου κύκλου εργασιών τους σε πρόστιμα. Εκείνοι που δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους σχετικά με την επιτήρηση των σελίδων τους και τη θωράκιση των χρηστών από παράνομο ή επιβλαβές περιεχόμενο αντιμετωπίζουν πρόστιμα ώς και 6% του ετήσιου παγκόσμιου κύκλου εργασιών.
Οπως εξηγεί υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Κομισιόν, ο σκοπός του πακέτου είναι να ανανεωθεί το ρυθμιστικό πλαίσιο «από κοινωνική και οικονομική σκοπιά». Οι νέοι κανόνες «ισχύουν για όλους τους παίκτες», όπως αναφέρει, αλλά «οι πιο μεγάλοι έχουν μεγαλύτερες ευθύνες».
Για παράδειγμα, σχετικά με τις ευθύνες επιτήρησης του περιεχομένου –προϊόντων και ιδεών– στις σελίδες τους, θα υπάρχει μία «αναλογική κλίμακα υποχρεώσεων» που θα είναι συνάρτηση του μεγέθους των πλατφορμών. Για τις πιο μεγάλες εταιρείες, επιβάλλονται πιο αυστηρές απαιτήσεις διαφάνειας σχετικά με τις μεθόδους συστάσεων περιεχομένου. Παράλληλα, καλούνται να κάνουν πολύ πιο διεξοδική ανάλυση κινδύνου για τη διάδοση επικίνδυνης παραπληροφόρησης (π.χ. ψευδείς ειδήσεις σε θέματα υγείας ή ενόψει εκλογών) στις διαφορετικές υπηρεσίες που παρέχουν. Ο νέος κανονισμός για τις ψηφιακές υπηρεσίες επίσης δίνει αυξημένη δικαιοδοσία σε εθνικές ρυθμιστικές αρχές να ζητούν πληροφορίες από ψηφιακές πλατφόρμες που εδρεύουν σε άλλα κράτη-μέλη.
Προληπτική προσέγγιση
Μιλώντας στην «Κ» στα τέλη Οκτωβρίου, η κ. Βεστάγκερ τόνιζε ότι ο σκοπός του κανονισμού για τις ψηφιακές αγορές είναι να «αποκαταστήσει τη βλάβη που έχει ήδη προκαλέσει η παράνομη συμπεριφορά» των εταιρειών με μονοπωλιακή ισχύ. Η Κομισιόν έχει υποστεί την κριτική ότι οι έρευνές της κατά εταιρειών όπως η Apple, η Google και η Amazon, μεταξύ άλλων, εξαιτίας του πόσο χρονοβόρες είναι, αποτυγχάνουν να επαναφέρουν συνθήκες ανοιχτού ανταγωνισμού στις υπό διερεύνηση αγορές.
Στη συνέντευξη Τύπου χθες, μαζί με τον επίτροπο Τιερί Μπρετόν, η Δανή εκτελεστική αντιπρόεδρος τόνισε τρεις τρόπους προληπτικής θωράκισης του ανταγωνισμού απέναντι στους κολοσσούς του Big Tech: τη δημιουργία σιλό δεδομένων που θα αποτρέπουν τη χρήση τους εις βάρος ανταγωνιστών που χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες τους· την υποχρέωση διαλειτουργικότητας συσκευών με υπηρεσίες (π.χ. πληρωμών) εταιρειών άλλων από τον κατασκευαστή της συσκευής· και την απαγόρευση πριμοδότησης (π.χ. από μηχανές αναζήτησης) υπηρεσιών της ίδιας εταιρείας που παρέχει την υπηρεσία αναζήτησης έναντι του ανταγωνισμού.
kathimerini.gr