Καταλύτη για την οικονομία της Ευρώπης αλλά και της Ελλάδας θα αποτελέσει η ανάπτυξη των δικτύων πέμπτης γενιάς, κοινώς 5G, με προοπτική να αυξήσει το ΑΕΠ της χώρας έως και 6,27 δισ. δολάρια στο χρονικό διάστημα 2022-2028 και να δημιουργήσει μέχρι και 46.000 νέες θέσεις εργασίας.

Τα παραπάνω συμπεράσματα προκύπτουν από την ολοκληρωμένη μελέτη για το 5G με τίτλο «Fuel for Innovation: Greece’s Race to 5G»,  που εκπόνησε η Accenture. Στην πολυδιάστατη αυτή μελέτη εξετάζονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και η δυναμική της νέας τεχνολογίας, αναδεικνύονται οι επικρατέστερες εφαρμογές του 5G ανά κλάδο καθώς και οι απόψεις και οι προσδοκίες του ελληνικού καταναλωτικού κοινού και των επιχειρήσεων σχετικά με τα νέα δίκτυα.

Τέλος παρουσιάζεται και η ετοιμότητα των τηλεπικοινωνιακών παρόχων στην Ελλάδα και τις προκλήσεις σε επίπεδο στρατηγικής για την εισαγωγή δικτύων και υπηρεσιών 5G καθώς και ένα σύνολο προτεινόμενων δράσεων, μέτρων και πρωτοβουλιών για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη με στόχο την επιτάχυνση της υιοθέτησης του 5G.

Ισχυρός μοχλός Ανάπτυξης για την Ελλάδα

Το οικονομετρικό μοντέλο της Accenture Research εκτιμά ότι η υιοθέτηση του 5G στην Ελλάδα θα αυξήσει κατά 4,18 δισ. δολάρια το ΑΕΠ (+1,2%) στο χρονικό διάστημα 2022-2028, ενώ σε περίπτωση συνεργασίας για την ανάπτυξη του δικτύου, η αύξηση του ΑΕΠ μπορεί να αγγίξει τα 6,27 δισ. δολάρια. Εστιάζοντας στην απασχόληση, το 5G αναμένεται να δημιουργήσει 31.000 νέες θέσεις εργασίας στη χώρα μας έως το 2028, ενώ σε περίπτωση συνεργασίας για την ανάπτυξη του δικτύου, η αύξηση της απασχόλησης μπορεί να φτάσει τις 46.000 νέες θέσεις. Συνεπώς, όπως και σε άλλες χώρες, το 5G μπορεί να αποτελέσει έναν σημαντικό μοχλό οικονομικής ανάπτυξης. Ως αποτέλεσμα, η τεχνολογία 5G θα είναι σε θέση όχι μόνο να εξελίξει τις υπάρχουσες επικοινωνίες, αλλά και να επιτρέψει καινοτόμες εφαρμογές και πρωτοποριακά επιχειρηματικά μοντέλα με αποτέλεσμα τη δημιουργία χιλιάδων νέωνθέσεων εργασίας και σημαντική συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ.

Θετικά προσκείμενοι αλλά κι επιφυλακτικοί οι Έλληνες

Όπως κάθε νέα γενιά ασύρματης τεχνολογίας δημιούργησε διαχρονικά ένα κύμα οικονομικής ανάπτυξης, βελτιώνοντας τον τρόπο ζωής και εργασίας των ανθρώπων. Με τη μετάβαση στο 5G, η ασύρματη συνδεσιμότητα θα είναι ταχύτερη, εξαιρετικά αξιόπιστη και θα προσφέρει μεγαλύτερη χωρητικότητα, γεγονός το οποίο ανοίγει διάπλατα το δρόμο για καινοτόμες εφαρμογές που θα αλλάξουν ριζικά το ρόλο που διαδραματίζει η τεχνολογία κινητής τηλεφωνίας στη ζωή των ανθρώπων.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης οι έλληνες καταναλωτές είναι ενήμεροι, θετικά προσκείμενοι αλλά κι επιφυλακτικοί απέναντι στο 5G. Ενώ δηλαδή γνωρίζουν και δείχνουν έντονο ενδιαφέρον για πλήθος εφαρμογών του 5G στην καθημερινότητά τους, είναι επιφυλακτικοί στην υιοθέτησή του λόγω αντιλαμβανόμενων θεμάτων σε επίπεδο ασφαλείας, κόστους και υγείας.

Βάσει ενός δείγματος 600 ατόμων σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, η έρευνα αποκαλύπτει ότι το επίπεδο αναγνωρισιμότητας του 5G είναι εξαιρετικά υψηλό (92%) μεταξύ των Ελλήνων καταναλωτών. Μάλιστα, 52% θεωρεί εξαιρετικά σημαντικό η Ελλάδα να βρίσκεται μεταξύ των χωρών-ηγετών υιοθέτησης της νέας τεχνολογίας στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Οι καταναλωτές δείχνουν έντονο ενδιαφέρον για ένα μεγάλο εύρος εφαρμογών και υπηρεσιών 5G με έμφαση σε κάλυψη συνδεσιμότητας σε μη-αστικές περιοχές, μεταφράσεις γλωσσών σε πραγματικό χρόνο, απομακρυσμένη υγειονομική περίθαλψη, επαυξημένη πραγματικότητα στην εκπαίδευση, απρόσκοπτη ροή βίντεο 4K ή 8K και εφαρμογές «έξυπνων» πόλεων.

Επιπροσθέτως, οι υψηλές ταχύτητες στο διαδίκτυο και ο ενιαίος λογαριασμός για ευρυζωνικές υπηρεσίες στο σπίτι και στο κινητό σε χαμηλότερη τιμή αποτελούν τα δύο βασικά κίνητρα για τους καταναλωτές προκειμένου να στραφούν στο 5G. Παρότι το μηνιαίο κόστος προβληματίζει τους καταναλωτές, το 43% των ερωτηθέντων είναι πρόθυμοι να πληρώσουν ένα premium για υπηρεσίες 5G προκειμένου να απολαμβάνουν βελτιωμένη εμπειρία στην επικοινωνία. Τέλος, η ασφάλεια, τα υψηλά μηνιαία τέλη, το κόστος απόκτησης κινητών νέας γενιάς και οι αντιλαμβανόμενοι κίνδυνοι για την υγεία λόγω της ηλεκτρομαγνητικής έκθεσης θεωρούνται τα κύρια εμπόδια στην υιοθέτηση του 5G.

Μεγάλα τα οφέλη για τις επιχειρήσεις στην εποχή του 5G

Ομοίως, οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί στην Ελλάδα, ενώ αναγνωρίζουν ότι το 5G διαθέτει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα ως τεχνολογία -ικανά να μεταμορφώσουν σημαντικά το επιχειρείν την επόμενη πενταετία, δυσκολεύονται να οραματιστούν πιθανές εφαρμογές και υλοποιήσεις του 5G στον κλάδο τους, προσβλέποντας σε υποστήριξη από εξειδικευμένους συνεργάτες ή κλαδικά οικοσυστήματα που θα αναπτυχθούν.

Για να ηγηθούν σε αυτήν τη διαδρομή, οι επιχειρήσεις -ανεξαρτήτως κλάδου- θα πρέπει να προετοιμαστούν άμεσα για την επερχόμενη εποχή του 5G, λαμβάνοντας σειρά σημαντικών αποφάσεων σε θέματα όπως: βιωσιμότητας επενδύσεων, προτεραιοποίησης πιθανών εφαρμογών της τεχνολογίας, νέων επιχειρηματικών μοντέλων και στρατηγικών. Οφείλουν λοιπόν να εισέλθουν και να πλοηγηθούν σε έναν κόσμο αυξημένης λειτουργικής πολυπλοκότητας, αξιολογώντας τόσο τις αναμενόμενες αποδόσεις όσο και το κόστος των σχετικών επενδύσεων. Η σωστή προσέγγιση -και μάλιστα, οι στρατηγικές συνεργασίες- θα παίξουν καθοριστικό ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή. Με βάση τα παραπάνω, οι επιχειρήσεις θα είναι σε θέση να καθορίσουν αρχικά το όραμά τους για την εποχή του 5G και στη συνέχεια να επιταχύνουν τις πρωτοβουλίες για την υιοθέτηση και πλήρη ανάπτυξή του.

Κοινές προσδοκίες από τους παρόχους

Κοινές προσδοκίες αλλά και στρατηγική φαίνεται να έχουν οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι για το 5G, αξιολογώντας πιθανά μοντέλα συνεργασίας για την κοινή ανάπτυξη του δικτύου, πρακτική που ακολουθείται σε διάφορες χώρες του εξωτερικού και έχει αποδεικτή βέλτιστη για την ταχεία κι ολοκληρωμένη ανάπτυξη του δικτύου. Σε αυτό το πλαίσιο προσδοκούν νέες ροές εσόδων, οι οποίες δεν θα προκύψουν αποκλειστικά από την δημιουργία και παροχή υπηρεσιών αλλά και μέσα από συνεργατικά επιχειρηματικά μοντέλα.

Ειδικότερα, η μελέτη ανέδειξε έναν υψηλό βαθμό σύγκλισης στις προσδοκίες και τα σχέδια των εταιρειών τηλεπικοινωνιών όσον αφορά την ανάπτυξη και τη στρατηγική για το 5G. Οι πάροχοι στην Ελλάδα έχουν ήδη ξεκινήσει να κάνουν πιλοτικές δοκιμές της νέας τεχνολογίας, ωστόσο εκτιμάται ότι το 5G θα αρχίσει να αναπτύσσεται σταδιακά από τις αρχές του 2021. Όλοι οι πάροχοι συμφωνούν ότι το eMBB θα είναι από τις πρώτες διαθέσιμες εμπορικές υπηρεσίες 5G. Πρόσθετα, όλοι εξετάζουν πιθανά μοντέλα συνεργασίας για την ανάπτυξη του δικτύου, το οποίο πρακτικά σημαίνει κοινές επενδύσεις και χρήση αυτού. Η απλοποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου για την αδειοδότηση νέων σταθμών βάσης και το προσιτό κόστος αρχικής επένδυσης για τη δημοπρασία φάσματος και την αναβάθμιση του δικτύου, αναγνωρίζονται από όλους τους παρόχους ως οι σημαντικότερες προκλήσεις. Επιπλέον, όλες οι εταιρίες (MNOs) θα αξιοποιήσουν αρχικά στη χώρα μας μη αυτόνομο δίκτυο 5G (NSA) πριν από τη μετάβαση σε αυτόνομο (SA), αξιοποιώντας δηλαδή την υπάρχουσα υποδομή δικτύου 4G.

Επιπλέον, 3 από τις 4 εταιρείες τηλεπικοινωνιών θεωρούν την ασφάλεια ως τη μεγαλύτερη τεχνική πρόκληση της ανάπτυξης του 5G, ενώ όλοι οι πάροχοι ανέφεραν ότι η βελτιωμένη εμπειρία των πελατών είναι ο κορυφαίος λόγος για την ανάπτυξη του 5G, με την επέκταση της χωρητικότητας και την ανάπτυξη σταθερής ασύρματης πρόσβασης (FWA) να έπονται.

Οι εταιρίες τηλεπικοινωνιών βρίσκονται σε στάδιο αξιολόγησης ευκαιριών σε Β2Β επίπεδο, αναγνωρίζοντας ότι οι κλάδοι και οι πιθανές εφαρμογές του 5G πρέπει να προσδιοριστούν καλύτερα με στόχο τη μεγιστοποίηση της απόδοσης των σχετικών επενδύσεων. Συνεπώς, η επιλογή και η στόχευση κλάδων θα αποτελέσουν μια κρίσιμη πτυχή της στρατηγικής και επιτυχίας τους. Ενδεικτικά, το 75% των παρόχων θα στοχεύσουν στον τουρισμό, ενώ το 50% θα επικεντρωθεί στη βιομηχανία, την ενέργεια και τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και στις τηλεπικοινωνίες/ΜΜΕ. Όλοι οι πάροχοι τηλεπικοινωνιών συμφωνούν ότι η εξαιρετικά χαμηλή καθυστέρηση (ultra low latency) θα είναι το κύριο πλεονέκτημα που θα προσφέρει το 5G στους κλάδους που θα στοχεύσουν, ενώ η ψυχαγωγία μέσω επαυξημένης/εικονικής πραγματικότητας (AR/VR) και το edge computing θα είναι οι βασικές δυνατότητες του 5G που θα αξιοποιηθούν από αυτούς.

Όσον αφορά τη δημιουργία νέων ροών εσόδων, όλοι οι πάροχοι εκτιμούν ότι οι νέες ευκαιρίες θα προκύψουν όχι μόνο δημιουργώντας και παρέχοντας νέες υπηρεσίες, αλλά και αναπτύσσοντας νέα συνεργατικά επιχειρηματικά μοντέλα, με το 75% να αναμένουν ότι οι εγγυημένες συμφωνίες σε επίπεδο υπηρεσιών (SLAs) θα είναι το κύριο επιχειρηματικό μοντέλο εσόδων σε B2B επίπεδο. Ωστόσο, μόνο οι μισοί από τους παρόχους προβλέπουν ότι οι κλάδοι-στόχοι που θα επιλέξουν θα είναι διατεθειμένοι να δαπανήσουν περισσότερο για υπηρεσίες 5G.

Σε Β2C επίπεδο τώρα, όλοι οι πάροχοι πιστεύουν ότι οι καταναλωτές δεν θα δαπανήσουν περισσότερο από 10% ως premium στο υπάρχον κόστος σταθερής/κινητής για υπηρεσίες 5G. Θεωρώντας μάλιστα ότι το 5G δεν αποτελεί άμεση ανάγκη για αυτούς, οι πάροχοι αναμένουν ότι θα υπάρξει σχετική καθυστέρηση της μετάβασης των καταναλωτών στο 5G, αναμένοντας πρώτα θετικά σχόλια και αντιδράσεις από τους αρχικούς χρήστες (early adopter effect). Τέλος, οι πάροχοι θεωρούν ότι το κράτος πρέπει να αναλάβει δράσεις για να αντιμετωπίσει τη ζήτηση αλλά και τις ανησυχίες του κοινού σχετικά με τις επιπτώσεις του 5G στην υγεία, προκειμένου να επιταχυνθεί η υιοθέτηση του 5G από τους Έλληνεςκαταναλωτές.

Η αντίληψη και η εξοικείωση των ελληνικών κλάδων με το 5G

Εξαιρετικά υψηλό είναι και το επίπεδο των ελληνικών εταιρειών σχετικά με τα χαρακτηριστικά του 5G, όπως προέκυψε από την διαδικτυακή έρευνα που απαντήθηκε από 245 εταιρείες σε 13 διαφορετικούς κλάδους, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το 30% του ΑΕΠ της χώρας, απασχολώντας 275.000 εργαζομένους. Πέρα από αυτό και τα στελέχη των εταιρειών  αναγνωρίζουν ότι η εν λόγω τεχνολογία έχει σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Ωστόσο, η μελέτη αποκάλυψε παράλληλα μια σχετική αβεβαιότητα για το 5G, καθώς μόνο ορισμένες επιχειρήσεις και εταιρείες τεχνολογίας στην Ελλάδα πιστεύουν στην παροχή δραματικά βελτιωμένων ταχυτήτων που υπόσχεται το 5G.

Οι ελληνικές επιχειρήσεις αναγνωρίζουν γενικά ότι οι εφαρμογές 5G θα μεταμορφώσουν σημαντικά την καθημερινότητά μας μέσα στα επόμενα 5 χρόνια (έως το 2025), καθώς επίσης ότι η υιοθέτηση σύγχρονων τεχνολογιών, όπως IoT, AI και Robotics θα επηρεάσει άμεσα τις περισσότερες επιχειρήσεις.

Από την άλλη πλευρά όμως, 51% των εταιρειών εκτιμούν ότι το αρχικό κόστος επένδυσης θα είναι το κύριο εμπόδιο για την υιοθέτηση του 5G. Συνεπώς, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να βρουν τρόπους για να διασφαλίσουν την απόδοση των επενδύσεών τους (ROI). Τέλος, όσον αφορά τις προκλήσεις, ορισμένες εταιρείες υπογραμμίζουν την ανησυχία τους σε θέματα ασφαλείας ως πιθανό τροχοπέδη για την υιοθέτηση του 5G.

Παρόλα αυτά, οι προκλήσεις αυτές είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν, αξιοποιώντας τη δύναμη των οικοσυστημάτων και την υποστήριξη κατάλληλων συνεργατών. Συγκεκριμένα, πολλές εταιρείες στην έρευνα τόνισαν τον κεντρικό ρόλο του οικοσυστήματος, με 57% των εταιρειών να θεωρεί ότι οι συνεργασίες εντός του κλάδου τους για τη δημιουργία ενός οικοσυστήματος 5G θα είναι επωφελείς γιαόλους τους συμμετέχοντες. Πρόσθετα, το 82% των εταιρειών δήλωσαν ότι χρειάζονται υποστήριξη από εξειδικευμένους συνεργάτες προκειμένου να αντιληφθούν και να οραματιστούν πιθανές εφαρμογές και υλοποιήσεις του 5G στις επιχειρήσεις και τους κλάδους τους.

Σημαντικές εφαρμογές χρήσης του 5G για την ελληνική οικονομία

Όσον αφορά στη δυνατότητα εφαρμογής του 5G σε 13 συνολικά κλάδους, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση σε επιλεγμένους κλάδους -ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα, όπως τηλεπικοινωνίες/ΜΜΕ, βιομηχανία X.0, ενέργεια, αγροτικός τομέας, δημόσιο και τουρισμός είναι ευρεία με πλήθος εφαρμογών που μπορούν να την υποστηρίξουν. Συγκεκριμένα η ανάλυση σχετικά με τις κυριότερες εφαρμογές και οφέλη που αναμένεται να επιφέρει το 5G στους προαναφερθέντες κλάδους, που επιλέχθησαν λόγω του κεντρικού τους ρόλου στην ελληνική οικονομία (~50% του ΑΕΠ), δείχνει ότι θα μπορούσαν να προσφέρουν μια ιδιαίτερη δυναμική για την Ελλάδα λόγω της μοναδικότητάς τους και της ψηφιακής τους ωριμότητας.

Πόσο απέχει το 5G

Η πορεία προς το 5G, τόσο σε επίπεδο καταναλωτών όσο και επιχειρήσεων, δε θα είναι ούτε εύκολη ούτε απλή. Η επιτάχυνση της υιοθέτησης και της ανάπτυξης της χρήσης 5G στην Ελλάδα είναι σημαντικό να στηριχθεί σε 8 βασικούς αλληλένδετους άξονες:

  1. επιτάχυνση της διαδικασίας δημοπρασίας φάσματος
  2. ενθάρρυνση επενδύσεων σε ασύρματες υποδομές
  3. ενίσχυση της ζήτησης
  4. αντιμετώπιση της τεχνοφοβίας στην ελληνική κοινή γνώμη
  5. διαχείριση των προκλήσεων ασφάλειας
  6. δημιουργία συνεργασίας μεταξύ των σχετικών φορέων κατά τη διαδικασία ανάπτυξης δικτύου
  7. ενεργοποίηση οικοσυστημάτων για τη συν-δημιουργία εφαρμογών χρήσης
  8. ενθάρρυνση της καινοτομίας.

Όπως όλα δείχνουν πάροχοι και κυβέρνηση κινούνται προς την σωστή κατεύθυνση, με την δημοπρασία του φάσματς να αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους και μάλιστα με έναν καινοτόμο τρόπου που αφενός δίνει κίνητρα στους παρόχους για να επιταχύνουν τις επενδύσεις κι αφετέρου συμβάλλει με την δημιουργία του ταμείου «Φαιστός» στην δημιουργία ενός οικοσυστήματος γύρω από τα δίκτυα νέας γενιάς με στόχο να πολλαπλασιάσει τα οφέλη του για τους καταναλωτές και την οικονομία.