Τη σοβαρή επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών λόγω του δεύτερου κύματος της πανδημίας υπογράμμισε η Κριστίν Λαγκάρντ, μιλώντας σήμερα στους δημοσιογράφους, για να δικαιολογήσει τη μεγάλη αύξηση του προγράμματος αγοράς ομολόγων για την πανδημία, ενώ ανέφερε ότι, σύμφωνα με τις νεότερες προβλέψεις των οικονομολόγων της ΕΚΤ, η κανονικότητα στις οικονομίες της ευρωζώνης θα αρχίσει να επανέρχεται από τα τέλη του 2021, όταν θα έχουν προχωρήσει οι εμβολιασμοί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να υπάρξει ανοσία αγέλης.
Απαντώντας σε ερώτηση για την Ελλάδα και, ειδικότερα, για το αν συζητήθηκε σήμερα στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ ενδεχόμενη παράταση της κατ’ εξαίρεση αποδοχής (waiver) ελληνικών ομολόγων στα προγράμματα αγοράς τίτλων της κεντιρκής τράπεζας μετά τη λήξη του ειδικού προγράμματος για την πανδημία, η πρόεδρος της ΕΚΤ ανέφερε ότι αυτό το θέμα δεν βρέθηκε στην ατζέντα των σημερινών συζητήσεων.
Η πρόεδρος της ΕΚΤ τόνισε ότι το δεύτερο κύμα της πανδημίας, αν και ήταν αναμενόμενο, τελικά έχει μεγαλύτερη επίδραση στις οικονομίες της ευρωζώνης από όσο αρχικά προέβλεπαν οι αναλυτές της κεντρικής τράπεζας, γι’ αυτό και αναθεωρήθηκαν προς το χειρότερο οι προβλέψεις για την ανάπτυξη το 2021 και για τον πληθωρισμό. Ειδικότερα,
- Για το 2020 η ΕΚΤ περιμένει λίγο ηπιότερη ύφεση (-7,3% έναντι -8% στις προηγούμενες προβλέψεις του Σεπτεμβρίου), αλλά το 2021 προβλέπεται αρκετά ασθενέστερη ανάκαμψη (3,9% έναντι προηγούμενης πρόβλεψες 5%). Καλύτερο είναι το σενάριο για το 2022, με πρόβλεψη για αύξηση του ΑΕΠ κατά 4,2% από 3,2% στην προηγούμενη πρόβλεψη, ενώ το 2023 εκτιμάται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα υποχωρήσει στο 2,1%.
- Για τον πληθωρισμό, το σενάριο της ΕΚΤ γίνεται επίσης δυσμενέστερο, καθώς προβλέπεται ότι το 2022 θα έχει ανεβεί στο 1,1%, έναντι προηγούμενης πρόβλεψης για 1,3%, ενώ το 2023 θα διαμορφωθεί σε 1,4%, απέχοντας και πάλι αρκετά από το στόχο της κεντρικής τράπεζες κοντά στο 2%.
Εξηγώντας τις αποφάσεις για αύξηση του προγράμματος αγοράς ομολόγων για την πανδημία (PEPP) κατά 500 δισ. ευρώ και την επέκταση των χρηματοδοτήσεων στις τράπεζες μέσω του προγράμματος TLTRO, η κ. Λαγκάρντ υπογράμμισε ότι αυτή τη στιγμή το PEPP είναι η μεγαλύτερη πηγή δημιουργίας χρήματος στην ευρωζώνη και ήταν συνετό να επεκταθεί ποσοτικά και χρονικά για να διατηρηθούν οι ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης όσο διαρκούν οι συνέπειες της πανδημίας.
Όπως σημείωσε η πρόεδρος της ΕΚΤ, η βασική εκτίμηση είναι ότι θα χρειασθεί να φθάσουμε ως το τέλος του 2021 για να κατακτηθεί η ανοσία αγέλης και να λειτουργεί η οικονομία σε πιο κανονικές συνθήκες, γι’ αυτό και κρίθηκε ότι ήταν αναγκαία η επέκταση των μέτρων στήριξης. Τόνισε, πάντως, ότι πέρα από τα μέτρα νομισματικής πολιτικής, κλειδί για την πορεία της οικονομίας της ευρωζώνης θα αποτελέσει το Ταμείο Ανάκαμψης. Κάλεσε τις κυβερνήσεις να κατευθύνουν χωρίς καθυστέρηση κεφάλαια σε δημόσιες επενδύσεις, που θα ενισχύσουν την ανάπτυξη και την ανθεκτικότητα της ευρωζώνης.
Απευθυνόμενη στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, η κ. Λαγκάρντ υπογράμμισε τη σημασία της σταδιακής απόσυρσης των μέτρων στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών, ώστε να αποφευχθεί μια απότομη μείωση, που θα οδηγούσε στο λεγόμενο «φαινόμενο γκρεμού» (“cliff effect”), δηλαδή σε μια ξαφνική έλλειψη ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.
Για τις τράπεζες, σημείωσε ότι με τις σημερινές αποφάσεις για τα προγράμματα μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης με αρνητικό επιτόκιο έως -1%, αυξάνεται ο όγκος των δανείων που μπορούν να πάρουν από την ΕΚΤ, καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι γίνονται δυσμενέστεροι όροι χορήγησης δανείων και μειώθηκε ελαφρώς, τον Οκτώβριο, ο ρυθμός αύξησης των νέων πιστώσεων.
Σε ερώτηση για τα προβλήματα που δημιουργεί στις τράπεζες και στην αύξηση των δανείων η διόγκωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων λόγω της κρίσης, η πρόεδρος της ΕΚΤ τόνισε ότι είναι δουλειά των τραπεζών να εκτιμήσουν τα ρίσκα και να πάρουν προβλέψεις για ζημιές, ενώ η κεντρική τράπεζα θα διασφαλίσει ότι υπάρχει επαρκής χρηματοδότηση του τραπεζικού συστήματος, ώστε να μπορέσει να δανείζει τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Σχετικά με τον προβληματισμό που υπάρχει για το αν η ΕΚΤ θα συνεχίσει να βρίσκει στην αγορά αρκετά ομόλογα για να αγοράζει με τα προγράμματα αγοράς τίτλων, η κ. Λαγκάρντ εμφανίσθηκε καθησυχαστική, τονίζοντας ότι έχουν προγραμματισθεί μεγάλου ύψους νέες εκδόσεις από κυβερνήσεις και υπερεθνικούς οργανισμούς για το 2021 και 2022.
Για την ισοτιμία του ευρώ, η κ. Λαγκάρντ επανέλαβε ότι δεν εντάσσεται στους στόχους της πολιτικής της η άσκηση επιρροής στις ισοτιμίες, αλλά τόνισε ότι η ΕΚΤ παρακολουθεί πολύ στενά της εξελίξεις, καθώς η άνοδος του ευρώ επηρεάζει τον πληθωρισμό και δημιουργεί πιο «σφικτές» χρηματοπιστωτικές συνθήκες στην ευρωζώνη.
Η ανακοίνωση της ΕΚΤ: Τα μέτρα πολιτικής
Λόγω των οικονομικών επιπτώσεων από την αναζωπύρωση της πανδημίας, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αναπροσαρμόσει τα μέσα νομισματικής πολιτικής του ως εξής:
Πρώτον, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραμείνουν αμετάβλητα σε 0,00%, 0,25% και -0,50% αντιστοίχως. Το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα παραμείνουν στα σημερινά τους ή σε χαμηλότερα επίπεδα έως ότου διαπιστώσει ότι οι προοπτικές για τον πληθωρισμό συγκλίνουν σθεναρά προς επίπεδο πλησίον, σε επαρκή βαθμό, αλλά κάτω του 2%, εντός του χρονικού ορίζοντα προβολής που εξετάζει και ότι αυτή η σύγκλιση αντανακλάται κατά τρόπο συνεπή στη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού.
Δεύτερον, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει το συνολικό ποσό του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP) κατά 500 δισεκ. ευρώ σε 1.850 δισεκ. ευρώ. Επίσης, παρέτεινε τον χρονικό ορίζοντα για τις καθαρές αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP μέχρι τουλάχιστον το τέλος Μαρτίου του 2022. Σε κάθε περίπτωση, το Διοικητικό Συμβούλιο θα διενεργεί καθαρές αγορές μέχρις ότου κρίνει ότι η κρίση του κωρονοϊού έχει λήξει. Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε επίσης να παρατείνει την επανεπένδυση των ποσών κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτώνται στο πλαίσιο του PEPP κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2023. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
Τρίτον, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αναπροσαρμόσει περαιτέρω τους όρους της τρίτης σειράς στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ). Συγκεκριμένα, αποφάσισε να παρατείνει τη χρονική περίοδο κατά την οποία θα ισχύουν σημαντικά ευνοϊκότεροι όροι κατά 12 μήνες, μέχρι τον Ιούνιο του 2022. Τρεις πρόσθετες πράξεις θα διενεργηθούν επίσης από τον Ιούνιο έως τον Δεκέμβριο του 2021. Επιπλέον, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει το συνολικό ποσό που οι αντισυμβαλλόμενοι θα δικαιούνται να δανειστούν στο πλαίσιο των πράξεων ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ από 50% σε 55% του υπολοίπου των επιλέξιμων δανείων τους. Προκειμένου να παρέχει κίνητρα στις τράπεζες για να διατηρήσουν τα τρέχοντα επίπεδα των χορηγήσεών τους, οι αναπροσαρμοσμένοι όροι δανεισμού των ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ θα καταστούν διαθέσιμοι μόνο στις τράπεζες που επιτυγχάνουν έναν νέο στόχο επιδόσεων σε ό,τι αφορά τη χορήγηση δανείων.
Τέταρτον, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να παρατείνει μέχρι τον Ιούνιο του 2022 τη διάρκεια της δέσμης των μέτρων χαλάρωσης όσον αφορά τις εξασφαλίσεις τα οποία εγκρίθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο στις 7 και στις 22 Απριλίου 2020. Η παράταση των μέτρων αυτών θα συνεχίσει να διασφαλίζει ότι οι τράπεζες μπορούν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις πράξεις παροχής ρευστότητας του Ευρωσυστήματος, και κυρίως τις αναπροσαρμοσμένες ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογήσει εκ νέου τα μέτρα χαλάρωσης όσον αφορά τις εξασφαλίσεις πριν από τον Ιούνιο του 2022, διασφαλίζοντας ότι η συμμετοχή των αντισυμβαλλομένων του Ευρωσυστήματος στις πράξεις ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ δεν επηρεάζεται δυσμενώς.
Πέμπτον, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε επίσης να προσφέρει τέσσερις πρόσθετες έκτακτες πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης λόγω πανδημίας (pandemic emergency longer-term refinancing operations – PELTRO) το 2021, οι οποίες θα εξακολουθήσουν να αποτελούν έναν αποτελεσματικό μηχανισμό ενίσχυσης ρευστότητας.
Έκτον, θα συνεχιστεί η διενέργεια καθαρών αγορών στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme – APP) με ύψος 20 δισεκ. ευρώ μηνιαίως. Το Διοικητικό Συμβούλιο εξακολουθεί να αναμένει ότι οι μηνιαίες καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος APP θα διενεργούνται για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο προκειμένου να ενισχυθεί η διευκολυντική επίδραση των επιτοκίων πολιτικής του και ότι θα λήξουν λίγο πριν αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει επίσης να συνεχίσει να επανεπενδύει, πλήρως, τα ποσά από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του προγράμματος APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και πάντως για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο για τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών ρευστότητας και ενός διευκολυντικού, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτήρα της νομισματικής πολιτικής.
Έβδομον, η διευκόλυνση συμφωνιών επαναγοράς του Ευρωσυστήματος για τις κεντρικές τράπεζες (Eurosystem Repo Facility for Central Banks – EUREP) και όλες οι προσωρινές συμφωνίες ανταλλαγής νομισμάτων και επαναγοράς με κεντρικές τράπεζες εκτός της ζώνης του ευρώ θα παραταθούν μέχρι τον Μάρτιο του 2022.
Τέλος, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να συνεχίσει να διενεργεί τις τακτικές του πιστοδοτικές πράξεις ως δημοπρασίες σταθερού επιτοκίου με πλήρη κατανομή με τους ισχύοντες όρους για όσο διάστημα κρίνεται απαραίτητο.
Τα μέτρα νομισματικής πολιτικής που λήφθηκαν σήμερα θα συμβάλουν στη διατήρηση των ευνοϊκών συνθηκών χρηματοδότησης στη διάρκεια της πανδημίας, στηρίζοντας έτσι τη ροή των πιστώσεων προς όλους τους τομείς της οικονομίας, υποβοηθώντας την οικονομική δραστηριότητα και διαφυλάσσοντας τη σταθερότητα των τιμών σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Ταυτόχρονα, η αβεβαιότητα παραμένει υψηλή, μεταξύ άλλων και σε ό,τι αφορά τη δυναμική της πανδημίας και το χρονοδιάγραμμα της διάθεσης των εμβολίων. Θα συνεχίσουμε επίσης να παρακολουθούμε τις εξελίξεις στη συναλλαγματική ισοτιμία σε ό,τι αφορά τις ενδεχόμενες συνέπειές τους για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές του πληθωρισμού. Το Διοικητικό Συμβούλιο, επομένως, παραμένει έτοιμο να προσαρμόσει καταλλήλως όλα τα μέσα που διαθέτει προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα κινηθεί προς επίπεδα συμβατά με την επιδίωξή του κατά τρόπο διαρκή, σύμφωνα με τη δέσμευσή του για συμμετρία.
businessdaily.gr
