Μέσω δορυφόρου θα παρακολουθούνται τα φορτηγά μεταφοράς εμπορευμάτων κατά την είσοδό τους στη χώρα μας, σύμφωνα με το σχέδιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) το οποίο εντάχθηκε στα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης.
Όπως αναφέρει ρεπορτάζ της Καθημερινής, σε 2,5 χρόνια από τώρα το σύστημα θα είναι σε πλήρη λειτουργία και οι Αρχές θα μπορούν να παρακολουθούν τα φορτηγά σε 34 σημεία της χώρας, 132 διόδια, αλλά και στους αυτοκινητοδρόμους. Στόχος είναι ο περιορισμός του λαθρεμπορίου και του διασυνοριακού εγκλήματος προκειμένου να διαπιστωθεί εάν το εμπόρευμα παραδίδεται στο σημείο που αναγράφεται στα παραστατικά, οι στάσεις που κάνουν τα φορτηγά και εάν μεταφορτώνουν από τη χώρα άλλα εμπορεύματα χωρίς να έχουν δηλωθεί.
Ο εξοπλισμός
Κάθε φορτηγό μεταφοράς εμπορευμάτων και τα εμπορευματοκιβώτια που διακινούνται θα εφοδιαστούν με κυκλώματα δορυφορικής παρακολούθησης και θα ελέγχονται μέσω δορυφόρου. Συγκεκριμένα, κατά την είσοδό τους στη χώρα οι οδηγοί θα λαμβάνουν από τις τελωνειακές αρχές έναν ειδικό εξοπλισμό δίνοντας και ένα ποσό ως εγγύηση γι’ αυτόν, τον οποίο θα παραδίδουν κατά την έξοδό τους από τη χώρα, με τους τελωνειακούς να επιστρέφουν και το χρηματικό ποσό που είχαν δώσει. Στο εξελιγμένο επιχειρησιακό κέντρο που λειτουργεί στην οδό Πειραιώς, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα συντονισμού και παρακολούθησης, σε πραγματικό χρόνο, των ελέγχων που διενεργούνται από υπαλλήλους της ΑΑΔΕ σε καταστήματα, τελωνεία, πλοία, χώρους ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος θα γίνεται και η παρακολούθηση των κοντέινερ και φορτηγών.
Ολα τα σημεία ελέγχου θα αποτυπώνονται σε ψηφιακό χάρτη προκειμένου οι υπηρεσιακοί υπάλληλοι της ΑΑΔΕ να έχουν πλήρη εικόνα των ελέγχων ανά περιοχή και ολόκληρης της επικράτειας.
Το ηλεκτρονικό μάτι που θα απλωθεί σε όλη τη χώρα στοχεύει, όπως προαναφέρθηκε, στην περιστολή του λαθρεμπορίου αλλά και τη διευκόλυνση του έργου των ελεγκτών για τον εντοπισμό περιπτώσεων λαθρεμπορίου και φοροδιαφυγής.
Είναι ενδεικτικό ότι το προηγούμενο έτος συνολικά διενεργήθηκαν περισσότεροι από 100.000 έλεγχοι από τους τελωνειακούς και καταλογίστηκαν σε 13.265 περιπτώσεις παραβάσεις που σχετίζονται με λαθρεμπόριο ύψους 200 εκατ. ευρώ.
Οπως τονίζεται στη σχετική απόφαση, αντικείμενο του έργου είναι η δημιουργία για την τελωνειακή υπηρεσία της ΑΑΔΕ ενός ολοκληρωμένου συστήματος για τον έλεγχο και την καταγραφή φορτηγών και εμπορευματοκιβωτίων (κοντέινερ) κατά τη διέλευσή τους από χερσαία συνοριακά σημεία και τελωνεία λιμένων της, καθώς και την ψηφιακή παρακολούθηση της κίνησής τους κατά την κυκλοφορία τους εντός της χώρας. Βασικός στόχος του έργου είναι η αντιμετώπιση του διασυνοριακού εγκλήματος και η καταπολέμηση του λαθρεμπορίου προϊόντων και ειδικά του λαθρεμπορίου καυσίμων.
Κάμερες και GPS
Κεντρικό ρόλο θα έχει ένα Σύστημα Καταγραφής Διελεύσεων (ΣΥΚΑΔ), βάσει του οποίου θα καταγράφονται αυτόματα (μέσω καμερών, ειδικού ασύρματου εξοπλισμού κ.λπ.) τα διερχόμενα οχήματα παντός τύπου (Ι.Χ., φορτηγά, λεωφορεία, βυτιοφόρα κ.λπ.) κατά τη διέλευσή τους από περίπου 34 σημεία της χώρας. Τα σημεία αυτά είναι οι βασικοί λιμένες και τα σημεία εισόδου – εξόδου.
Παράλληλα, θα τοποθετηθούν πάνω από 10.000 κυκλώματα δορυφορικής παρακολούθησης (GPS Trackers) στα φορτηγά και κοντέινερ που κινούνται επί ελληνικού εδάφους. Επίσης, θα εγκατασταθούν σε επιλεγμένα σημεία, όπως στις εισόδους της χώρας και στους σταθμούς διοδίων, συστήματα ζύγισης βαρέων οχημάτων, όπου θα μπορεί να ζυγίζεται αυτόματα το όχημα στη δεξιά λωρίδα των διοδίων με τέτοιον τρόπο ώστε να διευκολύνεται ο έλεγχος.
Ακόμη, οι ελεγκτές της ΑΑΔΕ θα προμηθευτούν 15 μηχανήματα «έξυπνης μύτης» (smart nose) για την Ελεγκτική Υπηρεσία Τελωνείων (ΕΛΥΤ) και για τις 14 υπηρεσίες των Κινητών Ομάδων Ελέγχου (ΚΟΕ) και των Θαλάσσιων Ομάδων Ελέγχου (ΘΟΕ).
Συνολικά το σύστημα ελέγχου θα εγκατασταθεί σε:
• 34 συνοριακά σημεία, λιμάνια και αποθήκες διακίνησης εμπορευμάτων.
• 132 σταθμούς διοδίων σε όλους τους αυτοκινητοδρόμους της χώρας.
• 17 μη ελεγχόμενους μεγάλους κόμβους σε όλη την επικράτεια.
Στο μεταξύ, η φορολογική διοίκηση έχει εντείνει τους ελέγχους στα λιμάνια και τους σταθμούς διοδίων. Εκατοντάδες έλεγχοι έχουν πραγματοποιηθεί από τον περασμένο Ιούνιο σε φορτηγά προκειμένου να διαπιστωθεί εάν έχουν τα απαραίτητα παραστατικά. Μετά το τέλος του καλοκαιριού οι έλεγχοι θα επεκταθούν και στις επιχειρήσεις, σε όσες περιπτώσεις τουλάχιστον εντοπίστηκε ότι δεν είχαν δελτίο αποστολής και παραστατικά.
Εντεκα χρόνια στην αναμονή τα βυτιοφόρα μεταφοράς καυσίμων
Κι ενώ το υπουργείο Οικονομικών και η ΑΑΔΕ σχεδιάζουν την τοποθέτηση GPS στα φορτηγά, η εμπειρία από παρόμοια μέτρα καταπολέμησης του λαθρεμπορίου είναι απογοητευτική.
Για περισσότερο από μία δεκαετία εκκρεμεί η τοποθέτηση GPS στα βυτιοφόρα καυσίμων και στα σλέπια, που προβλέπει ΚΥΑ η οποία εκδόθηκε στο πλαίσιο του νόμου 4093 το 2012, όταν η τότε κυβέρνηση υποχρεώθηκε υπό την πίεση της τρόικας να θεσμοθετήσει μέτρα για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου. Στα βυτιοφόρα δεν έχουν εγκατασταθεί μέχρι σήμερα GPS, ενώ στα σλέπια (μικρά δεξαμενόπλοια τροφοδοσίας πλοίων με καύσιμα) αν και η εγκατάσταση έχει ολοκληρωθεί εδώ και δύο χρόνια περίπου, το σύστημα δεν λειτουργεί και αυτό γιατί δεν έχει ακόμη εκδοθεί η προβλεπόμενη ΚΥΑ που θα καθορίζει τις προδιαγραφές του συστήματος και τον τρόπο μετάδοσης των δεδομένων. Με την ίδια ΚΥΑ θα καθοριστούν και οι προδιαγραφές του συστήματος GPS στα βυτιοφόρα. Μέχρι τότε, αφορολόγητα καύσιμα που διακινούνται είτε με βυτιοφόρα είτε με σλέπια, καταλήγουν στην εγχώρια αγορά.
Τραγελαφικές διαστάσεις, στο μεταξύ, έχει πάρει η υπόθεση εγκατάστασης συστημάτων εισροών- εκροών στα πρατήρια καυσίμων. Η πρώτη ΚΥΑ για την εφαρμογή του μέτρου εκδόθηκε το 2010, στο πλαίσιο του νόμου 3784/2009. Με πολλές καθυστερήσεις και αφού ξοδεύτηκαν πάνω από 100 εκατ. ιδιωτικοί και δημόσιοι πόροι το σύστημα εγκαταστάθηκε στο σύνολο των πρατηρίων της χώρας, όμως μέχρι και σήμερα τα δεδομένα που στέλνονται στην ΑΑΔΕ από τα πρατήρια δεν μπορούν να αξιοποιηθούν πλήρως. Εκ των υστέρων οι αρμόδιες αρχές αντιλήφθηκαν ότι το λογισμικό των συστημάτων των πρατηρίων δεν είναι πιστοποιημένο(!!) και συμβατό με το πληροφοριακό σύστημα της ΑΑΔΕ. Πάνω από μια δεκαετία εκκρεμεί και η ΚΥΑ για την εγκατάσταση και λειτουργία συστήματος εισροών-εκροών στις φορολογικές αποθήκες καυσίμων, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει διασταύρωση της ορθότητας των στοιχείων της προμηθεύτριας εταιρείας με αυτά που καταχωρίζουν οι πρατηριούχοι στο σύστημα του πρατηρίου.
Για το… μέλλον έχει παραπεμφθεί, με υπουργική απόφαση του 2019, η προβλεπόμενη από τον νόμο θεσμοθέτηση της υποχρέωσης ογκομέτρησης των δεξαμενών με σύγχρονα μέσα. Ετσι, ως πιστοποιημένη ογκομέτρηση αναγνωρίζεται σήμερα μόνο αυτή με τη ράβδο. Με βάση τις ισχύουσες διατάξεις, κατά τις παραδόσεις καυσίμων στο πρατήριο αναγνωρίζεται μόνο η μέτρηση με τη ράβδο επί βυτίου και όχι η μέτρηση του συστήματος εισροών-εκροών.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων και των εκπροσώπων της αγοράς, το φαινόμενο της νοθείας και της λαθρεμπορίας καυσίμων έχει γιγαντωθεί από την έναρξη της διεθνούς κρίσης στις τιμές των καυσίμων, πλήττοντας σημαντικά τα δημόσια έσοδα, τους καταναλωτές και τις νόμιμες εταιρείες του κλάδου. Σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, οι απώλειες κρατικών εσόδων από κάθε μορφή παραβατικότητας είναι στο επίπεδο των 250-300 εκατ. ετησίως.