Ο πληθωρισμός, που υποδαυλίζεται από τις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου, καθώς και οι πιο σφιχτές συνθήκες χρηματοδότησης επιβραδύνουν την ανάπτυξη στην αναδυόμενη Ευρώπη και πέραν αυτής, εκτιμά η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) στην τελευταία πρόβλεψή της για τις περιφερειακές οικονομικές προοπτικές.
Αν και τα κράτη όπου δραστηριοποιείτα η EBRD (και εκτείνονται σε τρεις διαφορετικές ηπείρους) κατέγραψαν ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2021 (7,2%) μετά το τέλος της πανδημίας, το 2022 «προσγειώθηκαν» σε ανάπτυξη 3,3%, καθώς οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία και της ενεργειακής κρίσης άρχισαν να βαραίνουν τις εθνικές οικονομίες.
Όπως σημειώνουν οι οικονομολόγοι της EBRD, μπορεί οι τιμές της ενέργειας (και συγκεκριμένα του φυσικού αερίου) στην Ευρώπη να υποχώρησαν κατά 70% στο δεύτερο μισό του 2022, ωστόσο παραμένουν αισθητά υψηλότερες από ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες και οι αγορές εκτιμούν ότι θα παραμείνουν υψηλότερες από το μέσο όρο της περιόδου 2017-2021, με νέες αυξήσεις να αναμένονται τον επερχόμενο χειμώνα.
Παράλληλα, η EBRD σημειώνει ότι εξαντλούνται τα «αποθέματα» ρευστότητας που είχαν συγκεντρώσει τα νοικοκυριά στη διάρκεια της πανδημίας, γεγονός που περιορίζει την καταναλώση.
Ελλάδα: Μέτρια επιβράδυνση της ανάπτυξης
«Στην Ελλάδα, η ισχυρή ανάκαμψη συνεχίστηκε το 2022» σημειώνει η EBRD, «αλλά επιβραδύνθηκε το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά περισσότερο από 8% σε ετήσια βάση τους πρώτους έξι μήνες του 2022, χάρη στην έντονη ιδιωτική κατανάλωση, την αύξηση των κρατικών δαπανών και την ισχυρή αύξηση των εξαγωγών. Ο τουρισμός σημείωσε επίσης εξαιρετικά καλές επιδόσεις το 2022.
Ωστόσο, η καταναλωτική εμπιστοσύνη και η εμπιστοσύνη των παραγωγών έγινε όλο και πιο εύθραυστη το δεύτερο εξάμηνο του έτους, συμβάλλοντας στην απότομη πτώση της ανάπτυξης το τρίτο τρίμηνο.
Η κυβέρνηση απάντησε στην ενεργειακή κρίση με υποστηρικτικά μέτρα, τα οποία έχουν σημαντικό δημοσιονομικό κόστος, αλλά ο προϋπολογισμός βρίσκεται σε τροχιά επιστροφής σε πρωτογενή πλεονάσματα το 2023. Το δημόσιο χρέος παραμένει το υψηλότερο στην Ευρώπη (ως ποσοστό του ΑΕΠ), αλλά ο λόγος μειώθηκε απότομα τα τελευταία δύο χρόνια, από πάνω από 200% του ΑΕΠ (τέλος του 2020) σε περίπου 170% στο τέλος του 2022, ως αποτέλεσμα της υψηλής ονομαστικής αύξησης του ΑΕΠ και μέτρων περαιτέρω ελάφρυνσης του χρέους.
Ενώ η οικονομία επιβραδύνεται, οι συνολικές βραχυπρόθεσμες προοπτικές παραμένουν θετικές. Μια μέτρια επιβράδυνση της ανάπτυξης, η οποία αντανακλά τις παγκόσμιες εξελίξεις, προβλέπεται το 2023 (ανάπτυξη ΑΕΠ 2,4%), καθώς και το 2024 (ανάπτυξη ΑΕΠ 2,3%).
Η υλοποίηση έργων, που χρηματοδοτούνται τόσο με δάνεια όσο και με επιχορηγήσεις, στο πλαίσιο του προγράμματος Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης της ΕΕ προχωράει καλά και μετριάζει τους καθοδικούς κινδύνους που προέρχονται από την παγκόσμια και τις περιφερειακές αναταράξεις.»
Οι προβλέψεις για την Τουρκία
«Η οικονομία της Τουρκίας αναπτύχθηκε κατά 5,6% το 2022» αναφέρει το κείμενο των προβλέψεων της EBRD «κυρίως λόγω της κατανάλωσης των νοικοκυριών και υποστηριζόμενη από την ανορθόδοξη και χαλαρή νομισματική πολιτική, η οποία είδε τον πληθωρισμό να κορυφώνεται στο 85% σε ετήσια βάση τον Οκτώβριο του 2022.
Ένα αυξανόμενο φάσμα ρυθμίσεων που ελέγχουν την κατανομή των πιστώσεων συνέβαλαν σε μια μείωση του πληθωρισμού έκτοτε, αν και ο ρυθμός παραμένει πολύ υψηλός, περίπου στο 50 %.
Ανησυχίες σχετικά με τις εξωτερικές υποχρεώσεις της χώρας, τα χαμηλά επίπεδα συναλλαγματικών αποθεμάτων και οι προοπτικές μετά τις εκλογές αυξάνουν την πίεση στη λίρα, η οποία έχει υποτιμηθεί κατά 4% έναντι του δολαρίου από την αρχή του έτους, παρά τα διάφορα μέτρα για τον περιορισμό της ζήτησης συναλλάγματος.
Ενώ οι ισχυρές δαπάνες των νοικοκυριών και της κυβέρνησης θα συνεχίσουν να στηρίζουν την ανάπτυξη, υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα όσον αφορά στην κατεύθυνση των οικονομικών πολιτικών μετά τις εκλογές.
Ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα των εκλογών, οι αρχές θα πρέπει να λάβουν μέτρα για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων εξωτερικών ανισορροπιών, οι οποίες είναι πιθανό να αποδυναμώσουν την οικονομική δραστηριότητα στο δεύτερο εξάμηνο του έτους.
Η παραγωγή αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,5% το 2023. Η ανοικοδόμηση που απαιτούν οι σεισμοί είναι πιθανό να στηρίξει την ανάπτυξη το 2024, και η οικονομία στην Τουρκία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 3%» καταλήγει η EBRD.
Πηγή: newmoney.gr
