Ελληνικά νοσοκομεία και νεοφυείς επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης ανυπομονούν να ενώσουν τις δυνάμεις τους. Τα οφέλη από την παραπάνω συνεργασία είναι αδιαμφισβήτητα: από τη βελτίωση της φροντίδας των ασθενών μέχρι την τοποθέτηση της Ελλάδας στον χάρτη ως κόμβου καινοτομίας στην υγεία.
Ωστόσο, ένα σημαντικό εμπόδιο στέκεται στον δρόμο τους: χωρίς επαρκή χρηματοδότηση, αρκετά από τα πολλά υποσχόμενα έργα ανοικτής καινοτομίας και συνεργασίας με νεοφυείς επιχειρήσεις μένουν απραγματοποίητα. Σε πρόσφατη εκδήλωση «Morning Health Talks» με θέμα «Χρηματοδότηση ανοικτής καινοτομίας σε νοσοκομεία και συστήματα υγειονομικής περίθαλψης» ειδικοί από όλες τις πλευρές μοιράστηκαν πληροφορίες και παρουσίασαν νέους διαύλους χρηματοδότησης που μπορούν να ξεκλειδώσουν τις δυνατότητες του ελληνικού συστήματος υγείας. Η συζήτηση διοργανώθηκε από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ), τον κόμβο του EIT Health στην Ελλάδα.
Από το 2022, το ΕΚΤ έχει επικεντρωθεί στην ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ νεοφυών επιχειρήσεων και νοσοκομείων μέσω του προγράμματος SymbIASIS. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν 17 νοσοκομεία και κλινικές και 50 νεοσύστατες επιχειρήσεις, και ήδη έχουν σημειωθεί ελπιδοφόρα αποτελέσματα. Ωστόσο, ο συντονιστής του EIT Health Hub στην Ελλάδα Γιώργος Μέγας επεσήμανε μια σημαντική πρόκληση: το χρηματοδοτικό κενό για αυτές τις συνεργασίες. Ενώ οι νεοσύστατες επιχειρήσεις μπορούν να συνδεθούν με νοσοκομεία και κλινικές, η χρηματοδότηση που απαιτείται για πιλοτικά προγράμματα, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, είναι δυσεύρετη.
Η πρόκληση για τα νοσοκομεία και τις νεοφυείς επιχειρήσεις
Παρουσιάζοντας την οπτική από την πλευρά των νοσοκομείων, η Μαρία Δρίβα, Διευθύντρια της Μαιευτικής Κλινικής Λητώ, είπε: «Τα νοσοκομεία είναι πρόθυμα να επενδύσουν σε πιλοτικές εφαρμογές και να εφαρμόσουν καινοτόμες λύσεις στις κλινικές τους, εάν αυτό σημαίνει βελτίωση της αποτελεσματικότητας και εξοικονόμηση κόστους». Τόνισε επίσης τις πρακτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα νοσοκομεία, όπως για παράδειγμα η χρονοβόρα διαδικασία καταγραφής των ιατρικών αποβλήτων σε υπολογιστικά φύλλα, τονίζοντας την ανάγκη για καινοτόμες ψηφιακές λύσεις. «Είμαστε ακόμη πιο πίσω στη χρήση Big Data και AI στην υγειονομική περίθαλψη, αλλά είμαστε ανοιχτοί σε λύσεις από νεοσύστατες επιχειρήσεις» συμπλήρωσε.
Από την άλλη πλευρά της εξίσωσης, ο CEO μιας πολλά υποσχόμενης ελληνικής επιχείρησης τόνισε την ανάγκη χρηματοδότησης για νεοσύστατες επιχειρήσεις που υλοποιούν πιλοτικά προγράμματα σε πραγματικό περιβάλλον. Ο Αλέξης Φουρλής μοιράστηκε την ιστορία της EMMA, μιας startup που αναπτύχθηκε για να αντιμετωπίσει το ζήτημα του υπερπληθυσμού στις αίθουσες επειγόντων περιστατικών. Η λύση που ανέπτυξε η επιχείρηση βασίστηκε στη μηχανική μάθηση και την ανάλυση δεδομένων πραγματικού κόσμου για τον σχεδιασμό ενός Συστήματος Υποστήριξης Κλινικών Αποφάσεων. Η διαδρομή της ΕΜΜΑ από την ιδέα στην πραγματικότητα είναι μια απόδειξη των δυνατοτήτων συνεργασίας μεταξύ παρόχων υγειονομικής περίθαλψης και νεοφυών επιχειρήσεων. Η λύση βρίσκεται τώρα στη φάση δοκιμών σε δύο τμήματα επειγόντων περιστατικών και μία κλινική εντός των Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων της Θεσσαλονίκης.
Η χρηματοδότηση δεν είναι το μόνο ζήτημα που μερικές φορές εμποδίζει τη σύμπραξη των δύο πλευρών. «Οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης είναι συχνά καταβεβλημένοι από τις καθημερινές τους ευθύνες, καθιστώντας ζωτικής σημασίας για τις νεοφυείς επιχειρήσεις να γεφυρώσουν το χάσμα και να συνεργαστούν με τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης για να κατανοήσουν πραγματικά τις απαιτήσεις τους», δήλωσε ο Ion-Gheorghe Petrovai από την Freshblood, το EIT Health Hub στη Ρουμανία. Για να ξεπεραστεί αυτό, οι νεοφυείς επιχειρήσεις θα πρέπει να κατανοήσουν τις προκλήσεις των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης και να ενταχθούν απρόσκοπτα στο ταξίδι του ασθενούς αντί να προσθέτουν πολυπλοκότητα στις διαδικασίες. «Η επιτυχία εξαρτάται επίσης από άλλους παράγοντες, όπως η ανάπτυξη μιας σταθερής πρότασης αξίας, ο προσδιορισμός δεικτών (KPIs) για την αποτύπωση της αξίας και η ανάπτυξη κλιμακούμενων λύσεων», πρόσθεσε ο Γεώργιος Κουρέπης από την Deloitte, τονίζοντας ότι ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι η εξεύρεση των κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων και μηχανισμών.
Δυνατότητες χρηματοδότησης της ανοικτής καινοτομίας
Μια θεμελιώδη λύση σε αυτό το κενό αποτελεί η χρηματοδότηση από την αγορά. Ο Γιώργος Γεωργιάδης, Angel Investor & Innovation Strategy Advisor, έδωσε μια προοπτική από την πλευρά του επενδυτή υπογραμμίζοντας ότι η παρουσία παρόχων υγειονομικής περίθαλψης μειώνει σημαντικά το επενδυτικό ρίσκο. «Η συμμετοχή των νοσοκομείων σηματοδοτεί μια δυνητική αγορά για το προϊόν ή τη λύση, καθιστώντας την μια πιο ελκυστική επενδυτική ευκαιρία», είπε. Για να τονίσει τη σημασία των συνεργασιών πρώιμου σταδίου, διηγήθηκε την ιστορία μιας start-up που σχεδίασε ένα παιχνιδοποιημένο ακουστικό VR για αποκατάσταση εγκεφαλικού επεισοδίου. Η επιχείρηση συνεργάζεται ήδη με 20 κλινικές και το early-stage traction που απέκτησε της δίνει πλεονέκτημα στην προσέλκυση επενδυτών.
Ωστόσο, η χρηματοδότηση από την αγορά μπορεί να μην είναι αρκετή για όλους. Ο Ορίζοντας Ευρώπη, το πρόγραμμα πλαίσιο της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία, προσφέρει πληθώρα νέων ευκαιριών χρηματοδότησης στον τομέα της υγείας, ύψους 8,5 δισ. ευρώ. Η Δρ Σοφία Ξεσφίγγη, Εθνικό Σημείο Επαφής για την Υγεία και την Αποστολή για τον Καρκίνο, τόνισε τις δυνατότητες χρηματοδότησης της ανοικτής καινοτομίας στα νοσοκομεία μέσω εργαλείων όπως οι προ-εμπορικές δημόσιες συμβάσεις (PCP) και οι δημόσιες συμβάσεις καινοτομίας (PPI). Είναι σημαντικό ότι το Cascade Funding, που έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει τη διανομή δημόσιας χρηματοδότησης για τη στήριξη οντοτήτων όπως οι νεοσύστατες επιχειρήσεις στην ψηφιακή καινοτομία, μπορεί να χρησιμεύσει ως πολύτιμος πόρος για αυτές τις συμπράξεις.
Εκτός από αυτές τις ευκαιρίες, υπάρχει η δυνατότητα για τις δημόσιες αρχές και τα νοσοκομεία να προμηθευτούν καινοτόμες λύσεις μέσω του έργου Procure4Health, μιας ανοικτής κοινότητας που εργάζεται για την υπέρβαση των εμποδίων στην υιοθέτηση δημόσιων συμβάσεων καινοτομίας σε ολόκληρη την ΕΕ. Ο Carlos Laranneta από το υπουργείο Υγείας της Ισπανίας, συντονιστής του Procure4Health, τόνισε ότι το έργο υποστηρίζει ενεργά τις προμήθειες καινοτομίας μέσω της ανταλλαγής γνώσεων, της ανάπτυξης ικανοτήτων, της δικτύωσης, της αντιστοίχισης και των κοινών δράσεων για την αντιμετώπιση κοινών αναγκών μέσα από την παροχή vouchers υπηρεσιών προς την πλευρά της Ζήτησης (Νοσοκομεία κ.λπ.).
Αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης και της Ρομποτικής για πιλοτικές δοκιμές καινοτόμων λυσεων στην υγεία και ψηφιακή ενίσχυση επιχειρήσεων και φορέων του κλάδου
Μια άλλη σημαντική πρωτοβουλία που υποστηρίζει την καινοτομία στην υγεία είναι το TEF Health (χρηματοδοτούμενο από το πρόγραμμα Ψηφιακή Ευρώπη), το οποίο προσφέρει ένα δίκτυο υποδομών για πιλοτικές δοκιμές λύσεων που αναπτύσσουν νεοφυείς επιχειρήσεις. Η πρωτοβουλία προωθεί τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης και ρομποτικής σε πραγματικά περιβάλλοντα. Το TEF Health AI Project, θα προσφέρει υπηρεσίες αξίας 60 εκ. ευρώ. «Το έργο θα παρέχει πρόσβαση σε περισσότερα από 50 κορυφαία νοσοκομεία, ιατρικές σχολές και οργανισμούς πιστοποίησης για τη δοκιμή λύσεων AI», σημείωσε ο Ricardo Vieira-Pires, εταίρος του TEF Health και επικεφαλής της κοινότητας υγείας στο EIT Health InnoStars.
Και ο κατάλογος των πηγών χρηματοδότησης και υποστήριξης συνεχίζεται: Ο Σπύρος Αρσένης, Διευθυντής Προγραμμάτων Καινοτομίας της Εθνικής Τράπεζας, αναφέρθηκε στις ευκαιρίες για νεοφυείς επιχειρήσεις μέσω διαγωνισμών και προγραμμάτων επιτάχυνσης, όπως η πρωτοβουλία NBG Seeds της τράπεζας. Αυτά προσφέρουν ουσιαστική στήριξη στις νεοσύστατες επιχειρήσεις κατά την ωρίμανσή τους και την είσοδό τους στην αγορά. Συνέστησε επίσης προγράμματα του EIT Health σε νεοσύστατες επιχειρήσεις. Στη συνέχεια, η επικεφαλής του EIT Health RIS Relationships Ewa Kostecka παρουσίασε δύο από τα πιο σχετικά: Startups Meet Pharma και Startups Meet Hospitals. Αξίζει επίσης να σημειωθεί η πρόσκληση καινοτομίας EIT Health RIS Innovation Call, η οποία υποστηρίζει μίνι κοινοπραξίες για την πιλοτική εφαρμογή καινοτόμων λύσεων μέχρι τη φάση της απόδειξης της ιδέας.
Ωστόσο, διατίθεται μεγαλύτερη στήριξη για εύρεση χρηματοδότησης και μέσω του δικτύου των ευρωπαϊκών κόμβων ψηφιακής καινοτομίας. Η Μαρία Πουρνάρη, COO του Health Hub EDIH, τόνισε την ανάγκη για έναν κοινό τόπο συζήτησης μεταξύ των αρμόδιων φορέων καινοτομίας στον τομέα της υγείας και περιέγραψε την πρωτοβουλία Joist Innovation Park στη Λάρισα, η οποία εκπληρώνει αυτόν ακριβώς τον ρόλο. Επιπλέον, τόνισε τη νέα αγορά που προσφέρουν το Joist και το EIT Health Hub, το οποίο θα διευκολύνει την πώληση καινοτόμων λύσεων που αναπτύσσονται από νεοσύστατες επιχειρήσεις.