Στην επανέναρξη των ταξιδιών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης στοχεύει η Κομισιόν, προαναγγέλλοντας την υιοθέτηση νομοθετικής πρότασης σε ευρωπαϊκό επίπεδο για ένα «Πράσινο Ψηφιακό Πιστοποιητικό» («Digital Green Certificate»), στις 17 Μαρτίου 2021.
Όπως ανέφερε η επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ, σε επιστολή της στις ευρωπαϊκές χώρες, σκοπός είναι «να διασφαλιστεί ότι όπου οι άνθρωποι μπορούν να απολαμβάνουν την ελεύθερη κυκλοφορία χωρίς κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, θα πρέπει να μπορούν να το κάνουν».
«Το Πράσινο Ψηφιακό Πιστοποιητικό θα σχεδιαστεί για να διευκολύνει την ελεύθερη κυκλοφορία και να διασφαλίζει ότι ενώ ορισμένοι περιορισμοί της ελεύθερης κυκλοφορίας θα παραμείνουν σε ισχύ, αυτοί θα χρησιμοποιηθούν μόνο όταν δικαιολογείται και στο βαθμό που είναι απαραίτητο», ανέφερε η επιστολή, σύμφωνα με το Politico.
Ποιο είναι το σχέδιο;
Η νομοθετική πρόταση της Κομισιόν θεσπίζεται στις 17 Μαρτίου. Οπως σημειώνει χαρακτηριστικά το Politico, η ημερομηνία μπορεί να είναι κοντά, αλλά οι περισσότερες λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη συμπληρωθεί. Η Κομισιόν εκτίμησε τις πρώτες σκέψεις των χωρών της ΕΕ, την Τετάρτη, σε μια συζήτηση όπου πολλοί διπλωμάτες χαρακτήρισαν ως «χάος». «Υπάρχει μια βαθιά έλλειψη σαφήνειας ως προς το τι είναι πραγματικά είναι το πιστοποιητικό», ανέφερε ένας διπλωμάτης.
Αυτό που είναι βέβαιο, ωστόσο, είναι ότι η Κομισιόν θέλει το πιστοποιητικό εμβολιασμού να μην περιλαμβάνει μόνο αποδεικτικά στοιχεία των δόσεων, αλλά και αποτελέσματα τεστ και πληροφορίες σχετικά με την ανάρρωση από τον ιό.
Ποιος προωθεί την ιδέα για το πιστοποιητικό εμβολιασμού;
Το σχέδιο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για της χώρες της νότιας Ευρώπης, που εξαρτώνται από τουρισμό, όπως η Ισπανία, η Μάλτα, η Κύπρος και η Ελλάδα.
«Η διασφάλιση της ταχύτερης δυνατής αποκατάστασης της ελεύθερης κυκλοφορίας είναι, κατ’ ανάγκη, θεμελιώδης προτεραιότητα για όλους μας», έγραψε ο Ελληνας πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης, ο πρώτος που υπερασπίστηκε την ιδέα, τον Ιανουάριο στην Φον ντερ Λάιεν.
Από την άλλη, υπάρχουν οι χώρες που ανυπομονούν: χώρες δεν έχουν διάθεση να περιμένουν: Ο υφυπουργός Τουρισμού της Κύπρου Σάββας Περδίος δήλωσε την Πέμπτη ότι οι εμβολιασμένοι Βρετανοί θα γίνονται δεκτοί στη χώρα χωρίς περιορισμούς από τον Μάιο. Η Ισπανία και η Ελλάδα εξετάζουν επίσης έναν «πράσινο μονοπάτι».
Άλλες χώρες που τάχθηκαν υπέρ είναι ο Αυστριακός καγκελάριος Σεμπαστιάν Κούρτς, ο οποίος ζήτησε ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό σε βιντεοδιάσκεψη ηγετών της ΕΕ την προηγούμενη εβδομάδα, ενώ η Δανία και η Σουηδία ανακοίνωσαν τα σχέδιά τους για τη δημιουργία πιστοποιητικού για την επανεκκίνηση των ταξιδιών. Η Εσθονία, από την άλλη, εργάζεται σε πιλοτικό πρόγραμμα για παγκόσμια πιστοποιητικά με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Τάσσονται υπέρ όλες οι χώρες της ΕΕ;
Σύμφωνα με το Politico, μπορεί οι Ευρωπαίοι ηγέτες να είχαν μια κοινή προσέγγιση σχετικά με τα πιστοποιητικά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι συμφωνούν, καθώς αυτή «η χλιαρή προσέγγιση αφήνει άφθονο περιθώριο» για αμφιβολίες.
«Δεν θα δεχτώ ένα σύστημα που προϋποθέτει την πρόσβαση σε αυτήν ή στην άλλη χώρα με πιστοποιητικό», δήλωσε την Πέμπτη ο Εμμανουέλ Μακρόν. Η ΕΕ πρέπει να αποφύγει ένα σενάριο όπου κάθε χώρα αναπτύσσει το δικό της σύστημα, πρόσθεσε, αλλά «ένα τέτοιο έγγραφο δεν πρέπει να παρέχει συγκεκριμένα δικαιώματα σε άτομα που έχουν εμβολιαστεί». Παρόμοια και η στάση της ΥΠΕΞ του Βελγίου, Σόφι Βίλμες, που τόνισε ότι είναι πιο θεμελιώδης από ποτέ η απαγόρευση των διακρίσεων.
Η Ανγκελα Μέρκελ, με τη σειρά της, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε επίσης την περασμένη εβδομάδα ότι το πιστοποιητικό εμβολιασμού δεν μπορεί να είναι η «μόνη» λύση για να επιτρέπεται το ταξίδι, καθώς, για παράδειγμα, δεν υπάρχει ακόμη διαθέσιμο εμβόλιο κορωνοϊού για ανηλίκου, ενώ πρόσθεσε ότι ένα αρνητικό τεστ θα συνεχίσει να είναι μια εναλλακτική λύση.
Αν και κανείς δεν αντιτίθεται στην ιδέα κατ ‘αρχήν, υπάρχουν πρακτικές και ηθικές ανησυχίες, δήλωσε ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε, επισημαίνοντας το προβληματισμό του για το εάν οι εμβολιασμένοι ταξιδιώτες θα μπορούσαν να μεταδώσουν την ασθένεια.
Θα είναι έτοιμο μέχρι το καλοκαίρι;
Το Politico εξηγεί ότι οι ηγέτες θα πρέπει να εφαρμόσουν ένα ενιαίο πιστοποιητικό στα συστήματα υγείας και στα σύνορά τους και από την πλευρά της η Κομισιόν θα πρέπει να δημιουργήσει μια «πύλη» για τη σύνδεση των εθνικών συστημάτων -κάτι που όπως προειδοποίησε η Φον ντερ Λάιεν θα διαρκέσει τουλάχιστον τρεις μήνες. Μάλιστα, έγγραφο που εστάλη σε αντιπροσωπείες χωρών έθεσε ήδη την προοπτική ενός τετραμήνου.
Σε αυτό το σημείο το δημοσίευμα τονίζει η δημιουργία μιας τέτοιας «πύλης» δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, υπενθυμίζοντας τι συνέβη όταν χώρες της ΕΕ ανέπτυξαν εφαρμογές παρακολούθησης της λοίμωξης, πέρυσι, όπου ορισμένες διάλεξαν διαφορετικές τεχνολογικές λύσεις που καθιστούσε δύσκολη ή αδύνατη την ανταλλαγή δεδομένων.
Χρειάζεται να ανταλλάξω το «απόρρητο» μου για διακοπές;
Ενα από τα φλέγοντα ζητήματα σχετικά με το πιστοποιητικό εμβολιασμό που προβληματίζει είναι το ζήτημα των προσωπικών δεδομένων. Οπως σημειώνει το Politico, η επικεφαλής της Κομισιόν τόνισε ότι τα πράσινα πιστοποιητικά θα σέβονται την προστασία δεδομένων, την ασφάλεια και το απόρρητο. Ωστόσο, οι ρυθμιστές προστασίας της Ευρώπης δεν φαίνεται να τρελαίνονται για την ιδέα. Η ρυθμιστική αρχή του Βελγίου μιλά για ασάφειες σχετικά με την αποθήκευση των δεδομένων των εμβολιασμένων αλλά και με τις λεπτομέρειες του τρόπου κοινοποίησης των δεδομένων. Ανησυχεί, επίσης, ότι οι αρχές μπορούν να διατηρήσουν αυτά τα δεδομένα για πολύ καιρό.
Ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων Wojciech Wiewiórowski χαρακτήρισε την ιδέα ενός πιστοποιητικού «ακραία», λέγοντας επίσης ότι «ακόμη και το όνομα τον ξενίζει κάπως».
Η γαλλική αρχή δεδομένων δήλωσε ότι είναι δυνατόν να εφαρμοστούν ψηφιακά πράσινα πιστοποιητικά και να εξακολουθούν να τηρούνται οι κανόνες προστασίας δεδομένων της ΕΕ, αλλά είναι πολύ πιθανό οι ακτιβιστές της ιδιωτικής ζωής να προσφύγουν σε οποιοδήποτε είδος συστήματος.
Υπάρχουν ζητήματα νομιμότητας με το πιστοποιητικό;
Η τρέχουσα περιορισμένη προμήθεια εμβολίων – όχι μόνο σε ολόκληρη την Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως – είναι ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας προτρέπει να μην γίνει ο εμβολιασμός προϋπόθεση για τα ταξίδια προς το παρόν, αν και η απόφαση πρόκειται να επανεξεταστεί σε λίγους μήνες.
Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης, ένας οργανισμός για τα ανθρώπινα δικαιώματα, σχεδίασε επίσης μια (μη δεσμευτική) κόκκινη γραμμή γύρω από τα πιστοποιητικά εμβολιασμού τον Ιανουάριο, υποστηρίζοντας ότι είναι κατάλληλα μόνο για την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας και των ανεπιθύμητων ενεργειών των εμβολίων. Η εισηγήτρια για αυτό, η Γαλλίδα βουλευτίς Jennifer de Temmerman, προειδοποίησε ότι τέτοια πιστοποιητικά θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια εντελώς νέα κατηγορία εχόντων και μη εχόντων, βάσει του καθεστώτος εμβολιασμού. Και δεδομένου του ρυθμού εμβολιασμού στη χώρα της αυτή τη στιγμή, σημείωσε ότι σε αυτό το σημείο το δικαίωμα για ταξίδια θα ανήκει κυρίως στους κατοίκους των γηροκομείων.
Η Camino Mortera-Martinez από το Centre for European Reform υποστηρίζει ότι οι μη εμβολιασμένοι δεν θα αντιμετωπίζουν διακρίσεις, καθώς θα επιτρέπονται τα ταξίδια υπό περιορισμένες συνθήκες -απλώς θα είναι ευκολότερο για όσους έχουν κάνει το εμβόλιο.
Θα λειτουργήσει πραγματικά για να μειώσει τους ρυθμούς μετάδοσης;
Δεν ξέρουμε, απαντά το Politico, τονίζοντας πως αυτός είναι ο λόγος που η ιδέα δεν έχει υιοθετηθεί από τον ΠΟΥ. Υπάρχουν ακόμα «κρίσιμα άγνωστα στοιχεία σχετικά με την αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού στη μείωση της μετάδοσης», δήλωσε ο οργανισμός υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου στην τελευταία του δήλωσε. Μπορεί οι δόσεις του εμβολίου να αποτρέπουν σαφώς τα συμπτώματα, ωστόσο, δεν είναι βέβαιο σχετικά με το εάν οι ασυμπτωματικοί μπορούν ακόμα να μεταδώσουν τον ιό.
Επίσης, παραμένει άγνωστο πόσο καιρό πριν ταξιδέψουν τα άτομα που πρέπει να εμβολιαστούν, ούτε εάν άτομα που έχουν αντισώματα μετά την ανάρρωση από την COVID-19 πρέπει να εξαιρούνται.
