Σε εξέλιξη βρίσκεται μια αξιοσημείωτη αντιστροφή ρόλου στη ζώνη του ευρώ λίγο περισσότερο από μια δεκαετία από τότε που μια σειρά δημοσιονομικών κρίσεων σχεδόν σκίασε το ενιαίο νόμισμα. Τότε ήταν που οι λεγόμενες χώρες της περιφέρειας της Πορτογαλίας, της Ιταλίας, της Ιρλανδίας, της Ελλάδας και της Ισπανίας προκάλεσαν την οργή των επενδυτών λόγω των τεράστιων χρεών τους.
Τώρα όμως τα κράτη του πυρήνα της Ευρωζώνης, η Γερμανία και η Γαλλία, είναι αντιμέτωπες με δημοσιονομικές κρίσεις και προϋπολογισμούς που αντιτίθενται στους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σύμφωνα με το Bloomberg, παρότι δεν προβλέπεται επανάληψη της αναταραχής του 2012, το νέο δημοσιονομικό τοπίο έχει αλλάξει τη συμπεριφορά των επενδυτών, που κλίνουν προς τα περιφερειακά κρατικά ομόλογα του μπλοκ, υπολογίζοντας σε καλύτερες αποδόσεις.
Η JPMorgan Asset Management και η Neuberger Berman έχουν φορτώσει ισπανικό χρέος, με τους διαχειριστές κεφαλαίων να ευνοούν επίσης την Πορτογαλία και την Ελλάδα. Η Goldman Sachs Group Inc. και η Societe Generale SA προβλέπουν ότι τα ομόλογα της περιφέρειας της Ευρώπης θα συνεχίσουν να έχουν καλύτερη απόδοση το 2024.
Μάλιστα, λέει το Bloomberg, είναι τέτοια η αλλαγή που η Commerzbank AG υποστηρίζει ότι οι τίτλοι των χωρών του πυρήνα της Ευρωζώνης έχουν καταστεί παρωχημένοι, γεγονός το οποίο αναμένεται να σημάνει το τέλος του χονδροειδούς αρκτικόλεξου PIIGS, που επινοήθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους.
Βέβαια, αυτή η μετατόπιση ακόμη δεν έχει εντοπισθεί πλήρως από το ραντάρ των επενδυτών λόγω των διαταραχών που προσώρας κλυδωνίζουν την ευρύτερη αγορά. Σε κάθε περίπτωση, το sell off που σημειώθηκε τις προηγούμενες εβδομάδες στα αμερικανικά ομόλογα όπως και στην αγορά ευρωπαϊκού χρέους ευνόησε μικρότερους εκδότες όπως η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Ελλάδα, με τα spread σε σχέση, για παράδειγμα, με το γερμανικό bund να μειώνονται δραστικά. Έτσι, οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων της Πορτογαλίας είναι -40 μονάδες βάσης φέτος, ενώ της Ελλάδας διπλάσια.
Η ατμομηχανή
Εν τω μεταξύ, η Γερμανία είναι πλέον αντιμέτωπη με μια σειρά από άσχημα νέα. Η οικονομία της προβλέπεται να συρρικνωθεί φέτος και οι προοπτικές έχουν υπονομευτεί περαιτέρω λόγω δημοσιονομικής κρίσης. Η γειτονική Γαλλία έλαβε προειδοποίηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία της είπε να περιορίσει τις δαπάνες για να τηρήσει τους δημοσιονομικούς κανόνες του μπλοκ.
«Μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής απαισιοδοξίας οφείλεται στη γερμανική οικονομία» δήλωσε ο Robert Dishner, ανώτερος διευθυντής χαρτοφυλακίου στη Neuberger Berman. «Στην πραγματικότητα, οι περιφερειακές οικονομίες είναι πιο ανθεκτικές από τις οικονομίες του πυρήνα». Φυσικά, η θετική άποψη ήρθε παράλληλα με τις αναβαθμίσεις αξιολογήσεων. Τις τελευταίες εβδομάδες, η Πορτογαλία αναβαθμίστηκε από τη Moody’s Investors Service και η Ελλάδα ανέκτησε την επενδυτική βαθμίδα της S&P Global Ratings.
Ακόμη και η Ιταλία, το επί μακρόν κακό παιδί της Ευρώπης, αναβάθμισε τις προοπτικές της χάρη στη Moody’s. «Οι μικρότερες χώρες της ζώνης του ευρώ έχουν βελτιώσει σημαντικά τους δημοσιονομικούς τους δείκτεςκαι οι θετικές προοπτικές τους αντικατοπτρίζονται στις ευρωπαϊκές αγορές κρατικών ομολόγων», δήλωσε ο Sean Kou, στρατηγικός αναλυτής επιτοκίων της SocGen. «Η αποκλίνουσα δυναμική θα συνεχιστεί τόσο στις αξιολογήσεις όσο και στις τιμές της αγοράς».
Αλλά υπάρχουν και άλλα ζητήματα που οδηγούν τους επενδυτές στο περιφερειακό χρέος. Η Goldman Sachs επισημαίνει τους ρυθμούς ανάπτυξης στην Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα που θα στηρίξουν τα ομόλογά τους το επόμενο έτος, παράλληλα με πιο μέτρια καθαρά επίπεδα εκδόσεων.
Σύμφωνα με την Goldman Sachs, τα τρία κράτη θα εκδώσουν το 2024 ομόλογα περίπου 50 δισ. ευρώ ενώ Γαλλία και Γερμανία θα χρειαστούν τετραπλάσια ποσά. Η Ισπανία πούλησε γραμμάτια τριών και εννέα μηνών αυτόν τον μήνα με χαμηλότερες αποδόσεις από αυτές που πληρώθηκαν από ισοδύναμα γερμανικά γραμμάτια τη στιγμή της δημοπρασίας. Σημειώνεται πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, της οποίας η αγορά ομολόγων συνέβαλε στη διατήρηση των spreads υπό έλεγχο, έχει θέσει σε εφαρμογή ένα νέο backstop -τον Μηχανισμό Προστασίας Μεταφοράς- για όταν τελειώσουν τα τρέχοντα προγράμματα της.
Αλλά για την Dishner, οποιαδήποτε πώληση θα παρείχε ένα ελκυστικό σημείο εισόδου για να αποκτήσει μεγαλύτερη έκθεση στις αγορές χρέους της Πορτογαλίας, της Ελλάδας και της Ισπανίας.
Η JPMorgan Asset Management, η οποία είναι overweight σε ό,τι αφορά το χρέος της ισπανικής κυβέρνησης, λέει ότι τα περιφερειακά ομόλογα κινδυνεύουν λιγότερο από ό,τι στο παρελθόν, παρά την αβεβαιότητα σχετικά με τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης.
Λιτότητα
Πολλές χώρες της περιφέρειας πλήρωσαν βαρύ τίμημα για να βελτιώσουν τη δημοσιονομική τους θέση, με χρόνια λιτότητα που μείωσε σοβαρά τις δαπάνες για τις δημόσιες υπηρεσίες.
Ενώ τα επιθετικά όρια δαπανών παραμένουν αμφιλεγόμενα, η προσπάθεια έβαλε χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Ελλάδα σε τροχιά για πρωτογενή πλεονάσματα (θετικό ισοζύγιο χωρίς το κόστος τόκων) ενώ η Γαλλία και το Βέλγιο οδεύουν προς μεγαλύτερα ελλείμματα.
Ωστόσο, οι επενδυτές δεν μπορούν να αγοράσουν κρατικά ομόλογα σε χώρες όπως η Ελλάδα λόγω του ότι μεγάλο μέρος του χρέους εξακολουθεί να ανήκει στον επίσημο τομέα. Σύμφωνα με την S&P, η Ελλάδα επωφελείται από τη χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας σε ό,τι αφορά το 76% του χρέους της
«Πολλές από αυτές τις χώρες αναμόρφωσαν τη δημοσιονομική τους κατάσταση μετά την ευρωπαϊκή κρίση χρέους σε σημείο που τα ομόλογά τους δεν αποδίδουν πλέον πολύ» δήλωσε η Idanna Appio, διαχειριστής χαρτοφυλακίου στη First Eagle Investments. «Μπορεί επίσης να κατέχετε γαλλικά ομόλογα και να έχετε λίγη περισσότερη ρευστότητα».
Ωστόσο, τελικά, ο συνδυασμός της επιθετικής σύσφιξης της ΕΚΤ και των γεωπολιτικών αναταράξεων στην Ουκρανία και στο Ισραήλ έχουν αλλάξει θεμελιωδώς τη δυναμική των ευρωπαϊκών αγορών κρατικού χρέους, σύμφωνα με την Commerzbank. Οι συναλλαγές σχετικής αξίας επιστρέφουν και η αξιολόγηση κάθε χώρας έχει καταστεί περιττό.
«Οι αγορές έχουν διασπαστεί», δήλωσε ο Michael Leister, επικεφαλής στρατηγικής επιτοκίων στην Commerzbank. «Τα θεμελιώδη στοιχεία δεν δικαιολογούν πλέον την εδραιωμένη βαθμίδα πυρήνα, ημι-πυρήνα και περιφέρειας».
