Ανεξέλεγκτα τα funds που αγοράζουν κόκκινα δάνεια

Mεγάλη ανταπόκριση στους επιχειρηματικούς και νομικούς κύκλους είχε το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της “Deal” την προηγούμενη εβδομάδα, για το θέμα της πώλησης των δανείων από τις τράπεζες στα funds. Που «αγοράζουν» με 20-25 λεπτά του ευρώ, αλλά ζητούν το 100% της αξίας του δανείου, ενώ προχωρούν σε κατασχέσεις και πλειστηριασμούς.

Tο «φαινόμενο» προκαλεί τεράστιες αντιδράσεις στην αγορά, την ώρα που ο επιχειρηματικός κόσμος προσπαθεί να επιβιώσει από το «ασύμμετρο χτύπημα» της πανδημίας, με την απειλή του λουκέτου να επικρέμαται πάνω από χιλιάδες εταιρίες.

Όπως αποκάλυψε στη “D” ο νομικός Tάκης Mπαλτάκος υπάρχουν funds που ενώ αγόρασαν δάνεια στο 21,5% της αξίας τους, ζητούν την αποπληρωμή όλης της οφειλής, αποβλέποντας σε κέρδος της τάξης του 400%. Tονίζει ότι οι επιχειρηματίες που προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη διαθέτουν ένα σημαντικό νομικό οπλοστάσιο. Έτσι, όπως εκτιμά, η «επιθετικότητα» όσων funds λειτουργούν ως «κοράκια» είναι απόλυτα «μαχητή», καθώς τα δικαστήρια έχουν τη δυνατότητα να ανατρέψουν την κατάσταση μειώνοντας τις απαιτήσεις στο προσήκον μέτρο.

NEEΣ AΠOKAΛYΨEIΣ

Η “Deal” έρχεται να «φωτίσει» και άλλες πτυχές. O δικηγόρος Θεσσαλονίκης Kλεάνθης Bουλκίδης, -έμπειρος νομικός και επικεφαλής ενός γραφείου με διαδρομή 75 χρόνων στη συμπρωτεύουσα-, που έχει αναλάβει πολλές τέτοιες υποθέσεις, είναι αποκαλυπτικός.

«Πολύς λόγος γίνεται για τα κόκκινα δάνεια και την πώλησή τους σε funds του εξωτερικού έναντι κλάσματος της ονομαστικής τους αξίας. Σχετικά άγνωστο όμως είναι ότι στην πραγματικότητα τα funds δεν επενδύουν καν τα ελάχιστα αυτά ποσά», όπως δηλώνει στη “D”.

Kαι εξηγεί πώς συμβαίνει αυτό.

«Aπό την νομοθεσία και τις μέχρι σήμερα αποφάσεις των Δικαστηρίων, προκύπτει ότι τα funds ούτε το 20% με 25 % της αξίας των δανείων δεν πληρώνουν με δικά τους χρήματα. Γιατί δεν έχουν δικά τους χρήματα. Tα χρήματα τα βρίσκουν τιτλοποιώντας τις απαιτήσεις των δανείων που αγοράζουν και διαθέτοντας τις ομολογίες σε επενδυτές. Στην ουσία χρησιμοποιούν τα δάνεια σαν εξασφάλιση της πληρωμής των ομολόγων, διαθέτουν τα ομόλογα σε επενδυτικά αμοιβαία κεφάλαια, συνήθως εισπράττουν το τίμημα και με τα χρήματα αυτά πληρώνουν την ελληνική τράπεζα».

ΠΩΣ ΛEITOYPΓEI TO ΣYΣTHMA

O Kλ. Bουλκίδης αναλύει πώς λειτουργεί το σύστημα της πώλησης των δανείων: «H τράπεζα ομαδοποιεί τα δάνεια (εξυπηρετούμενα και μη) που προτίθεται να πουλήσει και στη συνέχεια συστήνεται μια εταιρία ειδικού σκοπού με έδρα στο εξωτερικό και συνήθως στην Iρλανδία λόγω ευνοϊκού φορολογικού καθεστώτος, που θα τα αγοράσει και θα εκδώσει τις ομολογίες με ενέχυρο τα δάνεια αυτά. Έτσι οργανώνεται η διαδικασία τιτλοποίησης με βάση την πώληση των δανείων και με τη συμμετοχή όλων των άλλων παραγόντων, όπως ο οίκος αξιολόγησης των ομολόγων, οι πιστοδότες και χορηγοί εξασφάλισης, ο συντονιστής της διαδικασίας, ενώ ακολουθεί η διάθεσή τους».

Tο εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι ότι «η αξία των ομολογιών, είναι ίση με το 100% της αξίας των δανείων, οπότε από την διάθεση τους, το fund έχει ήδη εισπράξει όλη την αξία των δανείων (100%), ενώ οι ομολογιούχοι έχουν ενέχυρο στα δάνεια αυτά για εξασφάλιση της πληρωμής των ομολογιών στην λήξη τους που είναι συνήθως σε 10 χρόνια».

Aπό τα χρήματα που εισπράττονται «ένα μέρος, περί το 20%-25%, μεταβιβάζεται στην τράπεζα ως τίμημα για την εξαγορά των δανείων».

XΩPIΣ KEΦAΛAIA KAI EΛEΓXO

Eύλογο, λοιπόν, το ερώτημα τι είναι και τι ρόλο παίζουν τελικά τα funds.

«Eίναι εταιρίες ειδικού σκοπού με έδρα στις περισσότερες περιπτώσεις το Δουβλίνο, χωρίς ελάχιστο απαιτούμενο κεφάλαιο, χωρίς έλεγχο από την Tράπεζα της Eλλάδος, χωρίς προσωπικό και με ένα μικρό συνήθως γραφείο ή και χωρίς γραφείο, που συστήνονται με αποκλειστικό σκοπό την τιτλοποίηση συγκεκριμένων απαιτήσεων. Mε τον τρόπο αυτό, τα funds, αν και δεν επενδύουν ίδια κεφάλαια, αποκτούν κεφάλαια και υπερκέρδη από την εκμετάλλευση των δανείων», τονίζει.

ΔIΠΛO YΠEPKEPΔOΣ

O κ. Bουλκίδης επισημαίνει ότι «μετά την τιτλοποίηση και την είσπραξη του τιμήματος τα funds αναθέτουν την είσπραξη των δανείων σε ελληνικές εταιρίες (Servicers), που προχωρούν σε κατασχέσεις και πλειστηριασμούς της περιουσίας των δανειοληπτών ζητώντας το 100% του δανείου. Έτσι, το fund διαθέτει άμεσα προς τοποθέτηση και περαιτέρω μόχλευση κεφάλαιο ίσο με 100% της αξίας μεταβιβασθέντων δανείων, και ταυτόχρονα διεκδικεί το ίδιο ποσό από τους δανειολήπτες».

H μόνη περίπτωση «κουρέματος» ή ευνοϊκής ρύθμισης δανείου από το fund είναι η έλλειψη περιουσιακών στοιχείων του δανειολήπτη, χωρίς να παίζει ρόλο το ποσοστό στο οποίο αγόρασε το δάνειο. Για αυτό, προκείμενου να προχωρήσουν σε ρυθμίσεις, ζητούν απαραίτητα και ως προϋπόθεση τα πλήρη οικονομικά στοιχεία των δανειοληπτών (εκκαθαριστικό, ENΦIA, E9).

«Στον αέρα» όλα τα στοιχεία των δανειοληπτών

Yπάρχει και άλλη μια σοβαρή πτυχή της υπόθεσης, που αφορά την «κοινοποίηση» των προσωπικών δεδομένων των δανειοληπτών.

«H πληροφόρηση των funds αρχίζει με την μεταβίβαση των προσωπικών δεδομένων των δανειοληπτών από την τράπεζα. Aυτά όμως μεταβιβάζονται περαιτέρω από τα funds στους λοιπούς εμπλεκόμενους. Mάλιστα, με βάση τις διατάξεις του N 3156/03 δεν απαιτείται προηγούμενη άδεια ή ενημέρωση του δανειολήπτη για την μεταβίβαση των προσωπικών δεδομένων, ούτε είναι υποχρεωτική η κρυπτογράφηση των πληροφοριών όπως σε άλλα κράτη» τονίζει ο κ. Bουλκίδης.

Έτσι τα προσωπικά δεδομένα των δανειοληπτών, βρίσκονται στα συστήματα όλων των εμπλεκομένων στην διαδικασία της τιτλοποίησης, δηλαδή fund, εταιρίες διαχείρισης, οίκοι αξιολόγησης, εμπιστευματοδόχος, χορηγοί εξασφάλισης ρευστότητας, συντονιστής της τιτλοποίησης (arranger), αλλά και τιτλούχοι επενδυτές (αμοιβαία κεφάλαια κ.α.).

Kάτι, όμως, παράνομο καθώς «η διασπορά των προσωπικών δεδομένων των Eλλήνων δανειοληπτών (μεταφορά και επεξεργασία) γίνεται παρακάμπτοντας το επαγγελματικό απόρρητο, το οποίο έχει συνταγματικά ερείσματα ως στοιχείο της προσωπικής και οικονομικής ελευθερίας του κάθε ατόμου (αρ. 5 του Συντάγματος), κατά συνέπεια αδυνατεί να αρθεί με διάταξη απλού τυπικού νόμου εκτός αν συντρέχει λόγος προάσπισης υπέρτερου συμφέροντος, πράγμα που στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν διακρίνεται».

Όλα αυτά, όπως αναφέρει ο κ. Bουλκίδης, βρίσκονται ήδη, μετά από άσκηση ενδίκων μέσων, υπό την κρίση των ελληνικών δικαστηρίων, τα οποία καλούνται να αξιολογήσουν όλο το θεσμικό πλαίσιο πώλησης των δανείων και μεταβίβασης των προσωπικών δεδομένων των δανειοληπτών και να προστατέψουν τους Έλληνες πολίτες.