Το 2020 ήταν αναμφίβολα ένα έτος που χαρακτηρίστηκε από την πανδημία του κορονοϊού, καθώς οι συνέπειες της υγειονομικής κρίσης σηματοδότησαν ραγδαίες αλλαγές σε όλα τα επίπεδα. Στην έρευνα του ΣΕΒ για το επιχειρηματικό περιβάλλον, η οποία πραγματοποιείται κάθε χρόνο με τη συνεργασία της MRB και δημοσιεύθηκε πρόσφατα, καταγράφεται η οπτική των επιχειρήσεων σχετικά με την πορεία της χώρας προς ένα φιλικό στο επιχειρείν πλαίσιο σε αυτήν την ιδιαίτερη χρονική περίοδο.
Τρία βασικά συμπεράσματα ξεχωρίζουν:
1. Βελτίωση στους βασικούς δείκτες, αλλά με απόσταση από τον στόχο
Το 2020 ο Δείκτης Αξιολόγησης Δυσκολιών στο ευρύτερο οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον συνέχισε -για τρίτη χρονιά- την πορεία βελτίωσής του και διαμορφώθηκε στις 5,3 μονάδες από 7,0 μονάδες το 2017 (σε κλίμακα από 1 έως 10, με το βέλτιστο να είναι το 1).
Παρόμοια πορεία παρουσίασε και ο Δείκτης Αξιολόγησης Δυσκολιών που σχετίζονται με την καθημερινή λειτουργία των επιχειρήσεων, διαμορφούμενος σε 4,9 μονάδες από 6,5 μονάδες το 2017.
Οι επιδόσεις αυτές, ευρισκόμενες ακόμα στο όριο της βάσης, δείχνουν την απόσταση από το επιθυμητό επίπεδο, καθώς και την ανάγκη συνέχισης της προσπάθειας αντιμετώπισης των δομικών προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας. Ειδικότερα, για τη βελτίωση στην καθημερινή τους λειτουργία οι επιχειρήσεις ζητούν σταθερό φορολογικό πλαίσιο, καλή νομοθέτηση και σαφές θεσμικό πλαίσιο, και αποτελεσματική απονομή δικαιοσύνης.
Ιδιαίτερο εύρημα της έρευνας αποτελεί ο σχεδόν διπλασιασμός των επιχειρήσεων με μεγάλη δυσκολία εξαιτίας της έλλειψης κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού (από 21% το 2019 σε 38% το 2020), φέρνοντας στο προσκήνιο την ανάγκη για δράσεις κατάρτισης, επανακατάρτισης και αναβάθμισης των δεξιοτήτων των εργαζομένων σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς.
2. Ψηφιοποίηση, ο μεγάλος νικητής
Οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν τις προσπάθειες ψηφιακού μετασχηματισμού του Δημοσίου που είχαν ήδη ξεκινήσει και οι οποίες επιταχύνθηκαν με την επιταγή της πανδημίας, και ανταποκρίνονται θετικά σε αυτές. Χαρακτηριστικά, το 47% διαπιστώνει μεγάλη βελτίωση για την επιχείρησή του χάρη στην ψηφιοποίηση του κράτους, με τον μέσο όρο των άλλων μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων του τελευταίου έτους να περιορίζεται στο 11%. Ακόμα, στις πρώτες θέσεις μεταξύ των δημοσίων φορέων ως προς την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών κατατάσσονται τρεις φορείς με ψηφιακή ταυτότητα (το ΚΕΠ, η πύλη gov.gr και το πληροφοριακό σύστημα του ΓΕΜΗ businessportal.gr), σημειώνοντας ποσοστά ικανοποίησης πάνω από 40%.
3. H επενδυτική δραστηριότητα αντέχει, παρά τις σημαντικές επιπτώσεις του κορονοϊού
Αποκρυπτογραφώντας την επίδραση της πανδημίας στο επιχειρηματικό περιβάλλον της χώρας, δύο οπτικές αναδεικνύονται στην έρευνα. Στην πρώτη καταγράφεται η σφοδρότητα της υγειονομικής κρίσης και των συνεπειών της. Το 57% των επιχειρήσεων θεωρεί πιο σοβαρές τις επιπτώσεις της στην οικονομία σε σχέση με την οικονομική κρίση που προηγήθηκε. Μία στις τρεις επιχειρήσεις βρίσκεται σε άσχημη οικονομική κατάσταση, με αντίστοιχη εκτίμηση για το μέλλον, ενώ επτά στις δέκα επιχειρήσεις αποδίδουν τη μείωση των πωλήσεων που αντιμετώπισαν το 2020 στην πανδημία του κορονοϊού.
Ωστόσο, στη δεύτερη οπτική αναδεικνύεται η ανθεκτικότητα του επιχειρείν. Χαρακτηριστικά, το 70% των επιχειρήσεων θα διατηρήσει σταθερό προσωπικό το επόμενο έτος και το 40% σταθερό τον τζίρο του, ενώ η επενδυτική δραστηριότητα για την περίοδο 2021-2024 θα διατηρηθεί σε αντίστοιχα επίπεδα με την προηγούμενη τριετία. Τέλος, το 46% θεωρεί ότι η επίδραση του κορονοϊού στην επιχείρησή του θα έχει ολοκληρωθεί εντός του 2021. Κοιτώντας την επόμενη μέρα, προτάσσεται από τις επιχειρήσεις η ανάγκη άμεσης και αποτελεσματικής αξιοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης. Πρόκειται για ένα εγχείρημα, το οποίο θα κρίνει, μαζί με τις καίριες μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις που απαιτούνται, την πορεία του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
Μπορείτε να δείτε την Ειδική Έκδοση που εξέδωσε ο ΣΕΒ με τίτλο «Σφυγμός του Επιχειρείν 2020: Προσδοκίες στις επιχειρήσεις από την ψηφιακή ορμή, τις μεταρρυθμίσεις και τους αναπτυξιακούς πόρους αλλά και αβεβαιότητα λόγω κορωνοϊού».
Της Αυγής Οικονομίδου*
* Senior Advisor του Τομέα Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος και Ρυθμιστικών Πολιτικών του ΣΕΒ