Όταν η Aileen Lee επινόησε τον όρο “Μονόκερος” για την περιγραφή οποιασδήποτε ιδιωτικής εταιρίας αξίας άνω του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ, αναφερόταν στη μυθική τους σπανιότητα. Θα μπορούσε, βέβαια, κάλλιστα να αναφέρεται και στη μυθική τιμή τους. Ποια είναι η διαδικασία αξιολόγησης μίας εταιρίας; Υπάρχουν πράγματι “Μονόκεροι” ή μήπως όλο αυτό είναι μία μεγάλη φούσκα;
Μία πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου του Stanford ενίσχυσε τη θεωρία που όλοι υποψιαζόμασταν: Κατά μέσο όρο, οι εταιρίες – μονόκεροι φαίνεται να είναι κατά 50% υπερτιμημένες, και μάλιστα για 13 από αυτές το ποσοστό ξεπερνά το 100%.
Μετά τον επακόλουθο αποπληθωρισμό τους, σχεδόν οι μισοί “μονόκεροι” έχασαν το “μαγικό τους κέρας”. Τι συμβαίνει; Είναι πράγματι υπερτιμημένοι, ή έχει γίνει λάθος στην έρευνα;
Ο Benjamin Graham, γνωστός και ως “πατέρας της επένδυσης αξίας”, είπε κάποτε ότι η αγορά λειτουργεί σαν κάλπη με ψηφοδέλτια βραχυπρόθεσμα, και σαν ζυγαριά μακροπρόθεσμα. Στο τέλος, η δημοτικότητα πάντα δίνει τη θέση της σε όσα πραγματικά έχουν ουσία. Ποιες εταιρίες – μονόκεροι δεν είναι παρά “φούσκες” και ποιες έχουν πραγματική αξία στην αγορά;
Οι “μονόκεροι” έχουν γλυκιά γεύση.
Φαίνεται ότι οι εταιρίες – μονόκεροι δίνουν πιο γλυκιά γεύση στις συμφωνίες με τους μετόχους τους, εγγυώμενες υψηλότερη αποτίμηση αξίας. Σε περίπτωση που δεν καταφέρουν να φτάσουν στο στόχο τους, αρκεί η έκδοση περισσότερων μετοχών για να καλυφθεί η διαφορά.
Αυτή είναι μία στρατηγική που έχει εφαρμοστεί σε πολλές περιπτώσεις, όπως σε αυτήν της SpaceX, όπου οι επενδυτές είχαν λάβει την εγγύηση επιστροφής του διπλάσιου ποσού από την επένδυσή τους σε περίπτωση πώλησης της εταιρίας. Μία τέτοια στρατηγική απλά “φουσκώνει” τη δημοτικότητα της εταιρίας, δεν μεταβάλλει τη βαρύτητά – σημασία της.
Οι “μονόκεροι” έχουν φτερά.
Οι σύγχρονες εταιρίες αναπτύσσονται πιο γρήγορα. Σε μία έρευνα της, η Play Bigger συνέκρινε τον χρόνο που χρειάστηκαν κάποιες εταιρίες για να φτάσουν σε κεφαλαιοποίηση της αγοράς σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Από την έρευνα προέκυψε ότι οι εταιρίες που ξεκίνησαν να λειτουργούν μεταξύ του 2012 και 2015 έφτασαν σε κεφαλαιοποίηση στο μισό χρόνο από τις εταιρίες που ιδρύθηκαν μεταξύ του 2000 και του 2003.
Σκεφτείτε πόσες δεκαετίες χρειάστηκαν για να φτάσουν στη μαζική αγορά το αεροπλάνο, ο ηλεκτρισμός και το αυτοκίνητο. Δείτε σε πόσα λίγα χρόνια τα κατάφερε το iPhone, το Instagram και η Uber. Αυτός είναι ο γρήγορος κόσμος μας εν δράσει. Ένας τέτοιος κόσμος, όπου όλα εξελίσσονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα, δικαίως κάνει μεγαλύτερη αποτίμηση σε πράγματα την αξία των οποίων απλά δεν έχουμε προλάβει να συνειδητοποιήσουμε ακόμα. Μία τέτοια εταιρία – μονόκερος έχει μακροπρόθεσμη βαρύτητα στην αγορά.
Οι “μονόκεροι” είναι εφευρέτες.
Τελικά, τι είναι αυτό που δίνει σε μία εταιρία μεγαλύτερη αξία; Αναμφίβολα οι νέες κατηγορίες και η κάλυψη νέων αναγκών. Οι εταιρίες που “εφευρίσκουν” μία νέα αγορά κρατούν ένα μεγάλο μερίδιο της (76%). Οι “μονόκεροι” είναι σπάνιοι γιατί αυτό που προσφέρουν ως εταιρίες είναι μοναδικό στην αγορά. Από αυτήν την οπτική γωνία, η υπερτίμησή τους έχει να κάνει με την προοπτική του μονοπωλίου. Σε αυτήν την περίπτωση, σίγουρα μιλάμε για μία εταιρία που θα διατηρήσει τη βαρύτητά της σε βάθος χρόνου.
Οι “μονόκεροι” έχουν τη μαγεία του brand.
Στην έρευνα τουStanford δεν αναφέρεται ούτε μία φορά η λέξη “brand”. Πρόκειται για σημαντική παράλειψη αν αναλογιστεί κανείς ότι ένα ισχυρό brand αποφέρει 3,5 φορές επιστροφή επί της επένδυσης στους μετόχους και 13% υψηλότερη αξία από ένα αδύναμο brand. Οι Airbnb, Pinterest, Reddit και Uber είναι εταιρίες – μονόκεροι που έχουν καταφέρει να αποκτήσουν εμπορικό πλεονέκτημα επειδή έχουν εδραιώσει τόσο καλά το brand τους στο μυαλό των καταναλωτών.
Σε μία πραγματικά ενδιαφέρουσα έρευνά της, η Deppe απέδειξε ότι τα αγαπημένα brands των καταναλωτών περιορίζουν τα τμήματα του εγκεφάλου που συνδέονται με την αναλυτική σκέψη και πυροδοτούν εκείνα που σχετίζονται με τα συναισθήματα, τη μνήμη και την αυτοκριτική. Αυτή η στρατηγική είναι που οδηγεί τους καταναλωτές να επιλέγουν ένα brand χωρίς να μπαίνουν στον κόπο να αναλύουν την τιμή.
Πού καταλήγουμε, λοιπόν; Οι κανόνες του παιχνιδιού αλλάζουν όταν μιλάμε για “μονόκερους”. Σίγουρα, οι ιδρυτές τους τείνουν να “επιχρυσώνουν” το μαγικό τους κέρας και, ναι, κάποιοι επενδυτές πλανώνται από αυτό.
Σε γενικές γραμμές, όμως, η αλήθεια είναι ότι οι εταιρίες – μονόκεροι τυγχάνουν σπάνιας αποτίμησης, ακριβώς επειδή είναι σπάνιες: Λόγω των μοναδικών προϊόντων και υπηρεσιών τους, λόγω της “μαγικής” ικανότητάς τους να μπαίνουν στο μυαλό των καταναλωτών, και – τέλος – λόγω της αποφασιστικότητάς τους να σαρώσουν την αγορά και να αφήσουν το σημάδι τους στην ιστορία.
Στο μεγαλύτερο τμήμα του, αυτό μπορεί να ξεκινά ως δημοτικότητα αλλά σχεδόν πάντα καταλήγει σε μακροπρόθεσμη βαρύτητα.