Κάποτε το δημόσιο χρέος έλεγχε την πορεία της Ελλάδας. Πλέον η Ελλάδα ελέγχει την πορεία του δημόσιου χρέους. Το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών όχι απλώς εξυπηρετεί κανονικά το δημόσιο χρέος, αλλά είναι και σε θέση να προπληρώσει ακόμη και δάνεια που πήρε η Ελλάδα από τον μηχανισμό στήριξης ελαφρύνοντας σημαντικά το βάρος των τόκων που σηκώνει ο Προϋπολογισμός. Και όχι μόνο αυτό. Το οικονομικό επιτελείο φιλοδοξεί να μειώσει ριζικά το ποσοστό του δημόσιου χρέους ως προς το ΑΕΠ σε πιο βατά επίπεδα, και συγκεκριμένα στο 152,3% του ΑΕΠ.
Στις 15 Δεκεμβρίου η Ελλάδα θα καταβάλει 5,29 δισ. ευρώ που αφορούν την πρόωρη αποπληρωμή των δόσεων από το δάνειο του πρώτου μνημονίου για τα έτη 2024 και 2025.
Με την κίνηση αυτή που είχε ανακοινώσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, το ποσό που η χώρα μας θα έχει ήδη αποπληρώσει από το πρώτο πακέτο στήριξης θα αυξηθεί στα 13 δισ. ευρώ, και απ’ ό,τι φαίνεται έπεται συνέχεια. Με την πρόωρη αποπληρωμή τα swaps παραμένουν ενεργά, οπότε προκύπτει και επιτοκιακό όφελος. Τα ταμειακά διαθέσιμα αυτή τη στιγμή ξεπερνούν τα 38 δισ. ευρώ. Ωστόσο έως το τέλος του έτους, λόγω σειράς πληρωμών που θα πραγματοποιηθούν (μεταξύ των οποίων και τα 5,3 δισ. ευρώ), εκτιμάται ότι θα ανέρχονται λίγο κάτω από τα 30 δισ. ευρώ, όπως και την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Επιπλέον, το σερί των αποεπενδύσεων από Eurobank, Alpha Bank και το 22% των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας ενισχύει περαιτέρω τα κεφάλαια στον λογαριασμό που υπάρχει για την εξυπηρέτηση του χρέους κατά 1,45 δισ. ευρώ. Τα 98 εκατ. ευρώ από την πώληση των μετοχών της Eurobank, τα 298,3 εκατ. ευρώ από την πώληση του 9% της Alpha Bank στην ιταλική UniCredit και το 1,067 δισ. ευρώ από την πώληση του 22% της Εθνικής Τράπεζας.
Με αυτό το οπλοστάσιο το οικονομικό επιτελείο σχεδιάζει τις επόμενες κινήσεις για τη μείωση του χρέους πάνω στους εξής άξονες:
■ Πρόωρη αποπληρωμή και άλλων δανείων που πήρε από την Ευρωζώνη. Οταν ξεκινήσει η υποχώρηση των επιτοκίων, θα προταθεί ένα νέο πρόγραμμα εξόφλησης δόσεων για το 30ετές χρέος των 32,3 δισ. ευρώ που θα έχει μικρότερη διάρκεια.
■ Μείωση του βραχυπρόθεσμου δανεισμού μέσω των εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου ώστε να επιμηκυνθεί η μέση διάρκεια αποπληρωμής του χρέους, που σήμερα είναι τα 17,7 χρόνια. Για το 2024 προγραμματίζεται μια πρώτη μείωση της τάξης του 20%. Το απόθεμα των εντόκων γραμματίων ανέρχεται σήμερα σε περίπου 11,5 δισ. ευρώ και θα μειωθεί κατά 2 δισ. ευρώ το 2024.
■ Παράλληλα, εξετάζεται στο μέτωπο του βραχυπρόθεσμου δανεισμού η έκδοση εντόκων γραμματίων ύψους 11,8 δισ. ευρώ το 2024 να αποκτήσει πιο μόνιμα χαρακτηριστικά ως προς τη συμμετοχή των φυσικών προσώπων ώστε μεγαλύτερος όγκος πολιτών να τοποθετήσει μέρος των χρημάτων του σε κρατικά χρεόγραφα, τα οποία προσφέρουν υψηλότερη απόδοση σε σύγκριση με τα επιτόκια καταθέσεων.
Με αυτά δεδομένα, η δανειακή στρατηγική για το επόμενο έτος αναμένεται να είναι περιορισμένη. Το πρόγραμμα που καταρτίζεται θα περιλαμβάνει δύο σενάρια δανεισμού. Το πρώτο θα προβλέπει την άντληση κεφαλαίων από τις αγορές ποσού έως 7 δισ. ευρώ και το δεύτερο για ποσό έως 10 δισ. ευρώ. Το τελικό ύψος θα εξαρτηθεί από το αν το Ελληνικό Δημόσιο θα προχωρήσει τελικά σε νέα πρόωρη πληρωμή διμερών δανείων, καθώς και από την πολιτική που θα ακολουθηθεί γύρω από τη μείωση των εντόκων γραμματίων.
Οσον αφορά στην πορεία του δημόσιου χρέους το 2024, με βάση το σχέδιο του Προϋπολογισμού του 2024, μέσα σε δύο χρόνια αναμένεται να υποχωρήσει πάνω από 20 ποσοστιαίες μονάδες, φτάνοντας στο 152,3% από 172,6% του ΑΕΠ το 2022. Συγκεκριμένα, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 357 δισ. ευρώ ή 160,3% ως ποσοστό του ΑΕΠ στο τέλος του 2023, έναντι 356,597 δισ. ευρώ ή 172,6% ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2022, παρουσιάζοντας μείωση κατά 12,3 ποσοστιαίες μονάδες. Το 2024 το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 356 δισ. ευρώ ή 152,3% ως ποσοστό του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έναντι του 2023.