Σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον το ευρώ λειτουργεί ως παράγοντας σταθερότητας για τα κράτη μέλη της νομισματικής ένωσης. Ωστόσο το μεγάλο ζητούμενο τώρα είναι η ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορεί να καταστεί ένα σημαντικότατο εργαλείο όχι μόνο για τις οικονομικές, αλλά και τις γεωπολιτικές επιδιώξεις της ένωσης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) το ευρώ είναι το δεύτερο ισχυρότερο νόμισμα σήμερα στον κόσμο μετά το δολάριο, από το οποίο όμως η απόσταση είναι μεγάλη. Η Κίνα την ίδια ώρα είναι αποφασισμένη να ενισχύσει τον ρόλο του δικού της γιουάν, ενώ νέα ψηφιακά νομίσματα έρχονται στο προσκήνιο.
To ευρώ θα μπορούσε να διαδραματίζει σημαντικότερο διεθνή ρόλο, σχολιάζει ο ESM, αφού στηρίζεται από μία τεράστια οικονομική ένωση, ανεπτυγμένες χρηματοοικονομικές αγορές, σχετικά χαμηλή μεταβλητότητα και μία κεντρική τράπεζα με ξεκάθαρη εντολή για σταθερότητα τιμών. Οι χώρες που εξάγουν αγαθά στο ευρώ έχουν οικονομικά κίνητρα να διαχειριστούν το ενεργητικό και το παθητικό τουςς σε ευρώ. Επιπλέον η Ευρωζώνη είναι ένας μεγάλος προορισμός προσέλκυσης επενδύσεων, ενώ και η ίδια έχει κορυφαίους θεσμικούς επενδυτές, που τοποθετούν σημαντικά κεφάλαια παγκοσμίως.
Παρόλα αυτά το δολάριο παραμένει αναμφίβολα το κυρίαρχο νόμισμα στις διεθνείς συναλλαγές, στις εκδόσεις ομολόγων και στα αποθέματα των κεντρικών τραπεζών.
Η πανδημία ενίσχυσε την εμπιστοσύνη στο ευρώ
Η υιοθέτηση του πρώτου πακέτου στήριξης και του Next Generation EU και κυρίως η απόφαση της Ε.Ε. να κάνει το άλμα προς τη δημοσιονομική ολοκλήρωση με την έκδοση ενιαίων ομολόγων προσφέρουν ισχυρό στήριγμα στο ευρώ. Πριν από την πανδημία ο μηχανισμός στήριξης (EFSF/ESM) είχε προβεί στην έκδοση ασφαλών ομολόγων ύψους 800 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό θα αυξηθεί στα 2 τρισ. ευρώ μέσα στα επόμενα χρόνια.
Η θέση του ευρώ θα ενισχυθεί και από τον νέο ρόλο του ESM στη διαχείριση κρίσεων, αλλά και την ψηφιακή, «πράσινη» μετάβαση που επιχειρούν οι οικονομίες της Ε.Ε. και η οποία απαιτεί μεγάλες επενδύσεις.
Τα επόμενα βήματα
Παρόλα αυτά μένουν ακόμη πολλά να γίνουν. Το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ενίσχυση του ρόλου του ευρώ είναι αυτή τη στιγμή ο κατακερματισμός των χρηματοπιστωτικών αγορών και κεφαλαιαγορών της Ευρώπης. Η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης με ένα ενιαίο σύστημα ασφάλισης καταθέσεων και η περαιτέρω εμβάθυνση της οικονομικής ολοκλήρωσης είναι παράγοντες καθοριστικοί για να ενισχυθεί περαιτέρω η εμπιστοσύνη στο ενιαίο σύστημα.
Ουσιαστική πρόοδος απαιτείται και στον στόχο για μία ένωση κεφαλαιαγορών, η οποία έχει ως στόχο να τονώσει τη ρευστότητα και να διευκολύνει την πρόσβαση των επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση. Στις 15 Φεβρουαρίου 2021, το Συμβούλιο ενέκρινε στοχευμένες τροποποιήσεις της οδηγίας για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων (MiFID II) και του κανονισμού για το ενημερωτικό δελτίο, προκειμένου να διευκολυνθεί η ανακεφαλαιοποίηση των εταιρειών της ΕΕ στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Παράλληλα με τις αναπροσαρμογές του πλαισίου της ΕΕ για την τιτλοποίηση, τα μέτρα αποτελούν μέρος της δέσμης για την ανάκαμψη των κεφαλαιαγορών που συμφωνήθηκε μεταξύ του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο τέλος του 2020. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναμένεται να ψηφίσει επί των τροποποιήσεων του πλαισίου της ΕΕ για την τιτλοποίηση μέσα στις επόμενες εβδομάδες.
